Σωκράτης Μάλαμας

1989 ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Όλα άρχισαν 20 χρόνια πριν. Με την μεσολάβηση του Νίκου Παπάζογλου, ο 31χρονος τότε Σωκράτης Μάλαμας μπαίνει στο studio της Λύρα για την ηχογράφηση του πρώτου του δίσκου. Η εταιρεία είχε απορρίψει αρχικά το υλικό ως αντιεμπορικό κι έτσι ο Μάλαμας συνέχιζε να εργάζεται ως κιθαρίστας (αργότερα και ως καθηγητής κιθάρας σε ωδείο). Ο δίσκος περιείχε 12 τραγούδια, κοφτά και εσωστρεφή, στα όρια της ροκ τραγουδοποιίας (με κάποια λαϊκά στοιχεία βέβαια), τραγούδια που δεν έκαναν καμία προσπάθεια να αρέσουν σε κανέναν. Ανάσες βιαστικές, Έχω 40 πυρετό, Πάντα Μυστικά, στιχάκια στα πεταχτά, απουσία ρεφρέν, πικρά γυρίσματα της φωνής, αναμνήσεις αλκοόλ κι άλλα ωραία έκαναν το ντεμπούτο μια καθαρά προσωπική υπόθεση... Οι Ασπρόμαυρες Ιστορίες μαρτυρούν ένα δημιουργό που έχει πράγματα να πει και το κάνει ασχημάτιστα, χωρίς ωραιοποιήσεις (ίσως και λίγο αμήχανα). Η Στέλλα μόνο ακούστηκε κάπως περισσότερο, ωστόσο το όλο εγχείρημα φάνταζε πολύ δύσκολο για να έχει προοπτικές μεγάλης επιτυχίας...

4/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Καληνύχτα, Πίνω-πληρώνω για το χθες
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Ανάσες βιαστικές, Στέλλα, Διεκδικώ σκληρά, Έχω 40 πυρετό



1991 ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
Δύο χρόνια αργότερα, ο δημιουργός δεν φαίνεται διατεθειμένος να βάλει και πολύ νερό στο κρασί του. Τα Παραμύθια κινούνται υφολογικά στο ίδιο μήκος κύματος με τις Ασπρόμαυρες Ιστορίες, αν και σε σημεία τα πράγματα δείχνουν να έχουν μαλακώσει λιγάκι. Και κυρίως συμπεριλαμβάνουν τραγούδια που... μπορεί να τραγουδήσει κανείς. Γίνεται η πρώτη συμμετοχή της Μελίνας Κανά στο Κυνηγάω τη σκιά μου, ενώ στην Κίρκη επιστρατεύεται κι ο Νίκος Παπάζογλου. Ακούγονται ερωτικά στιχάκια του τύπου "νομίζω τα 'χω χάσει/δεν σ' έχω ξεπεράσει". Έχει πλάγιες πολιτικές αναφορές. Αρχίζει να διαμορφώνεται ένα προσωπικό μουσικό ιδίωμα, που μιλούσε λαϊκά με κιθάρα, σε ένα κοινό που δεν συμπαθούσε και ιδιαίτερα το έντεχνο. Μετά τα Παραμύθια ο ήχος του Μάλαμα βρήκε σιγά-σιγά τους τρόπους και πέρασε σε ένα διαρκώς διογκούμενο κοινό, αυτοί οι δύο πρώτοι δίσκοι όμως έμειναν να δικαιολογούν το κάτι παραπάνω στην εκτίμηση των φίλων του.

4/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Μια βόλτα στα βαθιά, Ποντίκια στην αγορά, Πάμε να φύγουμε
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Μονόλογος τρελού, Ο καιρός, Αράχνη



1992 ΤΗΣ ΜΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ
Ο επόμενος δίσκος είναι κομβικός στην πορεία του τραγουδοποιού. Εμπιστευόμενος εξ ολοκλήρου την ερμηνεία των κομματιών στην Μελίνα Κανά (πλην ενός) και τους στίχους σε άλλους δημιουργούς (πλην ενός επίσης), ο Μάλαμας υποτάσσεται στη λαϊκή του μούσα κι όχι μόνο δεν ξεπουλιέται, αλλά απελευθερώνεται. Ξέρετε πολλούς για τους οποίους μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο; Τα μισά τραγούδια του δίσκου είναι σήμερα κλασικά (και ακούγονται ολόφρεσκα), με το Να Βάλω τα μεταξωτά και τις δύο συμμετοχές του Μανώλη Ρασούλη (Μοιραία, Λένε) να ξεχωρίζουν. Η συνεργασία με την Κανά υπήρξε υποδειγματική και ο δίσκος ακούγεται περισσότερο αβίαστα απ' όλους στην δισκογραφία του Μάλαμα, λαϊκός, θλιμμένος και βαθιά ερωτικός.

4,5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Μοιραία, Να βάλω τα μεταξωτά, Αλκοολικά στιχάκια
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Λένε, Οι δύο, Μ' ένα γιατί, Πιές




1993 ΚΥΚΛΟΣ
Έχει έρθει η ώρα για τη γνωριμία με το μεγάλο κοινό. Το Τσιγάρο Ατέλειωτο βρισκόταν στο νουμ. 10 του Κύκλου και χωρίς αμφιβολία ήταν ανάμεσα στα δέκα πιο τραγουδισμένα ελληνικά τραγούδια της προηγούμενης δεκαετίας. Γλυκόπικρο, ευαίσθητο, μοναχικό, παρηγορητικό, ρυθμικό, με ένα ρεφρέν που το απολάμβανες 4 φορές(!), δεν μπορούσε παρά να αγαπηθεί αστραπιαία. Στην πραγματικότητα, το τραγούδι αυτό ταυτίστηκε με τον δημιουργό του και για ένα κομμάτι του κόσμου δεν ξεπεράστηκε ποτέ. Ο δίσκος περιελάμβανε κι άλλα πολύ γνωστά κομμάτια, ενώ διαχρονικά μας ενδιαφέρει γιατί έδωσε τον τόνο πολλών μετέπειτα επιτυχιών του Μάλαμα. Γιατί; Το στυλ των λαϊκών τραγουδιών του Κύκλου έγινε αποδεκτό από τους "έντεχνους". Οποτεδήποτε ήθελε, ο Μάλαμας μπορούσε να επιστρέψει σ' αυτό και με μικρή προσπάθεια να φτιάξει δέκα τραγούδια που θα τα τραγουδούσαν όλοι.

3,5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Τσιγάρο ατέλειωτο, Τα πάγια
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Το τραγούδι του μεθυσμένου, Για την Ελλάδα



1996 ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΑΛΑΜΑΣ
Δεν το έκανε αμέσως. Κι όχι μόνο... Ο πέμπτος δίσκος είχε τίτλο το ονοματεπώνυμό του, για εξώφυλλο ένα κουκουνάρι και ξεκινούσε με ένα αδιανόητο τραγούδι για την έως τότε πορεία του, τον Λαβύριθνο (υπάρχουν ακόμη πολλοί που αναφέρονται στον δίσκο και με τους τρεις αυτούς όρους). Μέσα σε λιγότερο από 3 λεπτά που διαρκούσε εκείνο το κομμάτι, ο Μάλαμας είχε εξαφανιστεί από το πεδίο της υπόλοιπης δισκογραφίας-και υπήρχε και συνέχεια: ο Κήπος, το Γράμμα, το Είναι Σκοτάδι, οι Ευτυχείς, Λυπημένοι και Πότες... και πάνω απ' όλα η ατμόσφαιρα του δίσκου, αυτή η φοβερή αυτοπεποίθησή του, το ότι το κάθε τραγούδι ήταν ζυγισμένο για ν' ακουστεί στο συγκεκριμένο σημείο του, έκαναν το κουκουνάρι να θριαμβεύσει σε όλες τις κατηγορίες και να χαραχτεί για πάντα ως το Magnum Opus του Σωκράτη Μάλαμα. Ήταν παράλληλα κι ένας απ' τους καλύτερους ελληνικούς δίσκους της δεκαετίας του '90. Κάθε νέος ακροατής οφείλει να ξεκινήσει από 'δώ.

5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Το γράμμα, Λαβύρινθος, Ο Κήπος
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Τα παιδιά μες τη πλατεία, Είναι σκοτάδι, Ευτυχείς, Λυπημένοι και Πότες




1998 13000 ΜΕΡΕΣ
Η συνέχεια δεν μπορούσε παρά να ήταν πολύ δύσκολη. Οι 13.000 μέρες ήταν ο περισσότερο άνισος δίσκος του έως τότε και έδειχνε μία αμηχανία μπροστά στο ποιο θα ήταν το μελλοντικό βήμα. Περιέχει τραγούδια που θα μπορούσαν να είναι στον Κύκλο και άλλα που θα ήθελαν να είναι στον Λαβύρινθο. Έχει το τετριμμένο "πετάω πέτρες στο γυαλό/κι αυτές γυρίζουν πίσω" στην αρχή του δίσκου και στριμώχνει το μεγαλειώδες Δεκέμβρης 1903 (διασκευή του ομώνυμου ποιήματος του Καβάφη) στο τέλος. Μα καλά, με τη μία Καβάφη; Ούτε καν Σεφέρης, Ελύτης, κάτι πιο απλό; Κατευθείαν στον πιο δύσκολο; Το κομμάτι στέκεται μια χαρά πάντως, χωρίς να μπορούμε να πούμε ότι χαρακτηρίζει και το σύνολο.

3/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Δεκέμβρης 1903, Της αγκαλιάς η ξενητειά
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Δρόμο άλλαξε ο αέρας




1999 ΞΥΔΑΚΗΣ - ΜΑΛΑΜΑΣ
Η συνεργασία με έναν καταξιωμένο και ιδιαίτερο συνθέτη ήταν ένα ενδιαφέρον πείραμα. Τουλάχιστον έτσι φαινόταν στο κλείσιμο μιας δεκαετίας ηχογραφήσεων. Δεν αποδείχτηκε τέτοιο πάντως. Η μουσική είναι καλή, κι οι στίχοι το ίδιο, κι η ερμηνεία του Μάλαμα στο ύψος της-το πρόβλημα είναι ότι όλα αυτά σπάνια συναντιούνται ομόψυχα στα έντεκα κομμάτια του δίσκου. Ο καθένας κοιτάει αλλού δηλαδή, όπως και στην φωτογραφία του εξωφύλλου. Κομμάτια που στα χείλη του Μητροπάνου (π.χ. Ο Μόνος) θα γίνονταν εκπληκτικά τραγούδια μοναξιάς και λύτρωσης, εδώ φαίνονται ασφυκτικά περιορισμένα από τους δημιουργούς τους και δεν τους επιτρέπει να φτάσουν στο αποτέλεσμα που αναζητούσαν. Χρειάζεται μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο πρωτογενές υλικό, κι αυτό θα γίνει -μετά από σχεδόν μία πενταετία- στον επόμενο δίσκο.

3/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Άλμπατρος
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Να ξημέρωνε μια μέρα




2000 Ο ΦΥΛΑΚΑΣ ΚΙ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ
Στον όγδοο δίσκο πιά, ο Μάλαμας κινείται εντός έδρας-ελέγχει πλήρως το πως θα είναι το άκουσμα του Φύλακα και του Βασιλιά. Γράφει όλη τη μουσική, συνεργάζεται με άλλους 4 στιχουργούς, ενώ συμμετέχει εκτός από την Μελίνα Κανά και ο Μανώλης Λιδάκης-όλα όμως βρίσκονται κάτω από την δική του αισθητική ματιά, ακόμη και το ζεστό artwork του δίσκου που σχεδίασε ο ίδιος. Υπάρχει μία ομοιομορφία στα τραγούδια, μία προσπάθεια να κρατηθούν στο ίδιο κλίμα, κάτι που τελικά κατέρρευσε φυσικά, γιατί η Πριγκιπέσσα έμελλε να αναδειχθεί στο αγαπημένο άσμα του κοινού. Δεν ήταν όλα εξίσου επιτυχημένα, ενώ δεν έλειψαν και οι ευκολίες τύπου "τον πρώτο χρόνο ήμουνα άγιο παιδί στρωμένο", ωστόσο ο στόχος επετεύχθη και ο δημιουργός επασυνδέθηκε με το κοινό του, το οποίο εν τω μεταξυ έχει μεγαλώσει εντυπωσιακά...

3,5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Ανήσυχες μέρες, Πριγκιπέσσα
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Το λιμάνι, Όλα ζουν αν τα θυμάσαι



2002 ΕΝΑ
Παράσταση για δύο κιθάρες. Του χαλάει λίγο τον τίτλο, αλλά εδώ πάντα εδώ μοιράζονται ανάμεσα στον Μάλαμα και τον Μπάμπη Παπαδόπουλο. 14 γυμνά τραγούδια, μονοδιάστατα, σχεδόν μονολεκτικά, εφορμούν σε ένα χώρο που καταλάμβαναν εκείνη την εποχή οι ακροατές του Θανάση Παπακωνσταντίνου και επαναφέρουν το ίδιο ερώτημα που είχαν θέσει οι δύο πρώτοι δίσκοι, 11 χρόνια πίσω: ο Μάλαμας είναι ροκ ή δεν είναι;

3,5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Σήματα φωσφορικά, Του έρωτα
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Το καθρέφτισμα, Το αγκάθι, Η νεράιδα







2005 ΤΟ ΑΔΕΙΟ ΔΩΜΑΤΙΟ
Κάπου δυόμιση χρόνια μετά, το Άδειο Δωμάτιο ερχόταν με τον αέρα ότι αυτός μπορεί να είναι ο καλύτερος δίσκος στην καριέρα του. Ή τουλάχιστον ο πιο δυνατός. Κι αν απείχε αρκετά από το πρώτο, φαίνεται να κατάφερε το δεύτερο. Η βασική ιδέα πίσω από το Ένα αναπτύσσεται στο χώρο, ενώ εκτός από τον Μπάμπη Παπαδόπουλο συμμετέχει πλέον σχεδόν ολόκληρη η μπάντα του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Το αποτέλεσμα σε σημεία είναι εκπληκτικό-σε κάνει να πιστεύεις ότι ο Μάλαμας θα μπορούσε να είχε γίνει κάτι σαν τον Έλληνα Tom Waits αν, αν χιλιάδες πράγματα ήταν διαφορετικά (...ποτέ δεν είναι). Εκείνο που λείπει είναι η σιγουριά ότι ελέγχει αυτό τον ήχο και μπορεί να εκφραστεί το ίδιο εύκολα με αυτόν, όπως και με τα λαϊκότροπα τραγούδια του της προηγούμενης δεκαετίας. Εμμένουμε πολύ στις λεπτομέρειες θα έλεγε κανείς, αλλά αυτές οι υποψίες καμιά φορά μπορούν να καταστρέψουν τα πάντα.

4/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Παιχνίδι με τα Μαύρα, Το Όνειρο
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Θίασος, Άρρητο




2007 ΔΡΟΜΟΙ
Στο τελευταίο του δισκογραφικό βήμα (που ήρθε μετά από την τεράστια επιτυχία της ηχογραφημένης συναυλίας με Αλκίνοο και Χ. Αλεξίου) φάνηκε πραγματικά μία κούραση, ενώ η αλλαγή πορείας προς τον ηλεκτρικό ήχο εγκαταλείφθηκε οριστικά. Πολλοί μίλησαν για τον χειρότερο του δίσκο (ανάμεσά τους κι εγώ). Επειδή όμως οι μεγάλοι καλλιτέχνες έχουν αυτή ακριβώς την ιδιότητα να ξαναβρίσκουν τον καλό τους εαυτό και να γυρίζουν το παιχνίδι εκεί που δεν το περιμένεις, καλό θα ήταν να περιμένουμε λίγο ακόμη. Εξάλλου οι ζωντανές του εμφανίσεις την τελευταία χρονιά έδειξαν πως βρίσκεται σε εξαιρετική φόρμα (και η δημοφιλία του στα ανώτερά της επίπεδα). Αρκεί να προσέξει λιγάκι το που εμφανίζεται... (δεν μπορούσα να κρατηθώ!)

3/5 2,5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Νυχτερινό
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Βασίλισσα Καρδιά




20 Μαλαματένια Τραγούδια
(καμία πρωτοτυπία στον τίτλο, το αντιλαμβάνομαι)

20. Το χρόνο να λαβώσω
Ένα κρυμμένο τραγούδι που δεν κυκλοφόρησε σε δίσκο, δεν παίχτηκε στο ραδιόφωνο, κι όμως, στις συναυλίες όλοι το τραγουδούν από την αρχή ως το τέλος (μαζί με άλλα 70 κομμάτια του!). Υπήρχε στην συλλογή Τα σκόρπια της όχθης (1999) ως ανέκδοτο τραγούδι, ενώ αρχικά ακούστηκε (για λίγα δευτερόλεπτα) στην ταινία Ύψωμα 33 του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου. Η μουσική είναι του Βαγγέλη Φάμπα και οι στίχοι του Γιώργου Αθανασόπουλου. Η γεμάτη ένταση ερμηνεία και τα ομηρικά ερωτήματα του ρεφρέν δεν πέρασαν απαρατήρητα από τους θαυμαστές του Μάλαμα κι έτσι δεν άργησαν να το ανακαλύψουν.

19. Σήματα φωσφορικά
Με μία φωνή και μία κιθάρα, το τραγούδι αυτό διάρκειας δυόμιση λεπτών έκλεινε σιγά-σιγά τον δίσκο Ένα (ακολουθούσε μόνο το Έφτασες Ήδη), με τον τραγουδοποιό του να μιλάει για κάποια που μέσα του κυλά, σαν δηλητήριο αργό... Περισσότερο από τα υπόλοιπα κομμάτια ενός ούτως ή άλλος εσωτερικού δίσκου, εδώ η ευαισθησία και πίκρα συναντιούνται σε θαυμαστή ισορροπία.

18. Να βάλω τα μεταξωτά
Ουσιαστικά η πρώτη επιτυχία έρχεται σαν συνθέτης: οι στίχοι είναι του Γιάννη Τσατσόπουλου και φυσικά την ερμηνεία αναλαμβάνει η Μελίνα Κανά. Το τραγούδι ωστόσο, που παραμένει δημοφιλέστατο ακόμη και σήμερα, από την αρχή ως το τέλος "δείχνει" τον Μάλαμα και ταιριάζει απόλυτα στο προσωπικό του στυλ όπως αυτό αναπτύχθηκε στους 4 επόμενους δίσκους.

17. Πριγκιπέσσα
Όταν άκουσα πρώτη φορά το δίσκο, μου άρεσε το ενιαίο στυλ που κρατούσε σε όλα τα τραγούδια, αλλά δεν ξεχώρισα κάποιο πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα (το ομώνυμο κομμάτι με μπέρδευε λίγο). Τον βρήκα μάλιστα καλό, αλλά αντιεμπορικό. Ούτε που μου περνούσε από το μυαλό πως λίγο αργότερα η Πριγκιπέσσα θα γινόταν το απόλυτο crossover με θαυμαστές από την Χάρις Αλεξίου ως τον Βασίλη Καρρά και θα ξεπερνούσε συνολικά τα 1.000.000 hits στο youtube! Εκείνο που είχα προς στιγμή αγνοήσει ήταν η λαϊκότητα των τραγουδιών του Μάλαμα, που χτύπησε βλέβα σε δύο στιχάκια μέσα στο ίδιο τραγούδι και ο κόσμος ήθελε να τα ακούει ξανά και ξανά, σαν μάταιους αφορισμούς που ξορκίζουν τον καιρό: ξεκινούσε με το άλλα θέλω κι άλλα κάνω, πώς να σου το πω; προϊδεάζοντας την ήττα και κατέληγε σ' εκείνο το γεμάτο πίκρα κι απορία συμπέρασμα-απίστευτος ο κόσμος κι ο χαρακτήρας μας!

16. Της αγκαλιάς η ξενητειά
...είναι η πιο μεγάλη/βάλε στη στάχτη μου φωτιά/κι αφάνισέ με πάλι... Τραγούδι όλα ή τίποτα, ερωτικό, απόλυτο, μέσα σε έναν δίσκο που έδειχνε να μην έχει αποφασίσει προς τα πού θέλει να κινηθεί, έκλεβε την παράσταση, τουλάχιστον στο βιωματικό επίπεδο (γιατί υπήρχε κι εκείνο το δωδέκατο τραγούδι που έκλεινε τις 13.000 Μέρες).

15. Ανήσυχες μέρες
Ντούετο με την Κανά (το δεύτερο που υπήρχε στον Φύλακα και το Βασιλιά) βασισμένο στα απολύτως απαραίτητα, ούτε ρεφρέν, ούτε μεγάλες αναπτύξεις, μονάχα εκείνο το σιγόντο στο κλείσιμο... Πού 'ναι τα μάτια σου να δουν αυτό το δειλινό/Πού 'ναι τα χέρια σου ν' αγγίξουνε τον ουρανό;

14. Άλμπατρος
Η μοναδική περίπτωση τραγουδιού στη συνάντηση με τον Ξυδάκη που ο Μάλαμας πήρε τα ηνία της ερμηνείας στα χέρια του και μέσα σε τρία λεπτά ακριβώς σε ταξιδεύει πιο μακριά απ' ό,τι όλος ο υπόλοιπος δίσκος μαζί. Για δεύτερη συνεχόμενη φορά το καλύτερο τραγούδι συναντάται στο τέλος ως αταίριαστο, αυταπόδεικτη αλήθεια για τη μοίρα του δίσκου.

13. Ποντίκια στην αγορά
Πίσω απ' τις γρίλιες στέκει ο θυρωρός/και τη φτωχή ζωή του ανακατεύει/μας υποπτεύεται βουβά ο διπλανός·/ποιός ξέρει η κυρα-Bάσω τι μας σέρνει! [...] Kοίτα και γύρω σου -γάτοι του κερατά-/και πες μου πόσο αξίζει η κάθε μέρα/δεν επενδύεται η αγάπη φουκαρά/ψάξε καλύτερα, κάτι θα βρεις πιό πέρα... Τραγούδια για τα παιδιά των πολυκατοικιών από το μακρινό και δήθεν αθώο 1991. Οι στίχοι στα Παραμύθια δεν χαρίζονταν στιγμή, και ίσως γι' αυτό ενώ ξεκινούσαν με Μια βόλτα στα βαθιά, το δεύτερο μόλις κομμάτι μουρμούραγε: Πάμε να φύγουμε απ' αυτή τη πόλη/δεν βλέπεις πως μας στρίμωξαν για τα καλά/απ' το δικό μας χέρι τίποτα δεν περνά/πάμε να φύγουμε... Τα ποντίκια παραμένουν στριμωγμένα στην αγορά πολύ καιρό τώρα.

12. Πίνω-πληρώνω για το χθες
Το αλκοόλ είναι παρόν σε όλους του δίσκους του Μάλαμα (κι ακόμα περισσότερο στις εμφανίσεις του!), όμως ποτέ άλλοτε τα αποστάγματα δεν συναντήθηκαν σε τέτοιους ελλειπτικούς στίχους, σα μεθυσμένα χαϊκού γραμμένα στη Θεσσαλονίκη τα χαράματα: Kοιμάσαι αλλού/σκέψη αλλουνού/σου τυραννάει το νού/Kι είναι πρωί/η πόρτα κλειστή/στόρια νεκρά/φώτα σβηστά/παίρνω το δρόμο ξανά.

11. Τα πάγια
Και 'γω που θέλησα πολλά/έμεινα με τα λίγα/μα γρήγορα συνήθισα/τα νιάτα μου τ' ατίθασα/έπλασα κόσμο μυστικό/και μπήκα σε λημέρι/ξέχασα τις αγάπες μου/που μου 'στησαν καρτέρι... Κάπως έτσι ξανασυστήθηκε ο Μάλαμας μετά τους πρώτους δύο δίσκους και τη συνάντηση με τη Μελίνα Κανά, το Μανώλη Ρασούλη και τους υπόλοιπους. Και η αλλαγή αυτή έγινε άμεσα αισθητή.

10. Ο κήπος
Μέρος της μυθολογίας του Λαβυρίνθου, ο Κήπος είναι ένα άψογα δομημένο τραγούδι, με αρχή μέση και τέλος, εισαγωγές και επαναλήψεις, μουσική εσωστρεφή, δυνατούς στίχους και μία ερμηνεία ακριβή, στοιχεία που το καθιστούν, όπως σωστά έχει ειπωθεί, αντικείμενο μελέτης που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία όλης της χώρας.

9. Καληνύχτα
Μόνο στον πρώτο δίσκο θα μπορούσε να ακουστεί αυτό: Eνήλικο μούτρο ανοίγεις γραφείο/Τα πεντοχίλιαρα μυρίζουν αιδοίο. Κι αυτό: Oλοι οι καριόληδες μια εταιρία/Σάπια ηλικία και αδυναμία. Κι αυτό εδώ σίγουρα: Kαληνύχτα μαλάκα/η ζωή έχει πλάκα. Εκτός από οργή χρειάζεται και μία άγνοια κινδύνου βλέπεις. Σε παρόμοια μονοπάτια θα κινηθεί κι ο Θίασος μετά από 16 ολόκληρα χρόνια, αλλά τότε, όλα θα 'ναι αλλιώς.

8. Το παιχνίδι με τα μαύρα
Νομίζω ότι από μουσικής άποψης, ο Μάλαμας δεν ακούστηκε ποτέ περισσότερο σύγχρονος από εδώ (κι από το Άδειο Δωμάτιο γενικότερα). Το Παιχνίδι με τα μαύρα ρολάρει κανονικά και σε πιάνει απ' το λαιμό εξαρχής. Υπάρχουν πολλοί που θα ήθελαν ως τραγουδοποιός να είχε επιλέξει αυτό -και μόνο- το δρόμο.

7. Μια βόλτα στα βαθιά
Θα μπορούσε να το είχε γράψει ο Άσιμος. Κι αυτό νομίζω είναι αρκετό.

6. Μοιραία
Το καλύτερο τραγούδι που είχε την τύχη να τραγουδήσει η Μελίνα Κανά ήταν άλλη μία απεγνωσμένη προσπάθεια να τη βγάλουμε καθαροί (θέμα που συναντάται στη δισκογραφία του Μάλαμα), αυτή τη φορά με στίχους του Μανώλη Ρασούλη: Άρα δε φταίω που σε χώρισα μωρό μου/κι άσε με μόνη μέσα στο διπλό καημό μου/να ψάχνω λυσσασμένα για να βρω μια λύση/που θα 'ναι πάλι ό,τι η μοίρα αποφασίσει. Αφού λοιπόν τα πάντα είναι γραμμένα, κάπως πρέπει να ζήσουμε και 'μείς. Σας έπεισε;

5. Τσιγάρο Ατέλειωτο
Όσες χιλιάδες φορές κι αν έχουμε ακούσει αυτό το τραγούδι, αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί δεν μπορούμε να το αφαιρέσουμε από καμία αναφορά στη συνολική εργογραφία του Μάλαμα. Για τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου εξάλλου, αυτό ήταν και το πρώτο τραγούδι που άκουσαν απ' αυτόν. Και βέβαια, άξιζε τον κόπο.

4. Δεκέμβρης 1903
Ο Καβάφης είναι ο μεγαλύτερος (και ο δυσκολότερος) Έλληνας ποιητής (μαζί ίσως με τον Σολωμό). Όταν έπιασα στα χέρια μου τις 13.000 Μέρες αναστέναξα πως θα ήταν η μεγαλύτερη αποτυχία του Μάλαμα, η μεγάλη φάκα της μελοποιημένης ποίησης (στην οποία έχουν τσιμπήσει συνάδελφοί του ων ουκ εστιν αριθμός). Το άκουσα εκατοντάδες φορές για να σιγουρέψω αυτό που ένιωσα από το πρώτο άκουσμα, την έκπληξή μου δηλαδή γιατί το τραγούδι είναι πραγματικά υπέροχο

3. Λαβύρινθος
Ίσως το πιο χαρακτηριστικό τραγούδι που έγραψε ποτέ, ο Λαβύρινθος περικλείει το δικό του κόσμο, είναι μία ξεχωριστή οντότητα, δεν μοιάζει με κανένα άλλο και δεν επαναλήφθηκε ποτέ. Και το ερώτημα προκύπτει από μόνο του: γιατί; Το βάρος της σύνθεσης ήταν πολύ μεγάλο και ελλόχευε ο κίνδυνος της αδιάφορης επανάληψης ή μήπως υπήρξε αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής;

(σε έναν δίκαιο κόσμο αυτό θα ήταν το νουμ.1, αλλά επειδή η μουσική είναι προσωπική υπόθεση...)

2. Στα είπα όλα
Τραγούδι του Μιλτιάδη Πασχαλίδη από το δίσκο του Η Μόνη μου Πατρίδα είναι ο Χρόνος (2003) με τους δωρικούς στίχους του Οδυσσέα Ιωάννου που στα χείλη του Μάλαμα γίνεται δημόσια εξομολόγηση και σαρκική απαίτηση. Είναι αντίστοιχη μεταμόρφωση με το Για να σ' εκδικηθώ, που το ζήτησε ο Μητροπάνος από τον Λάκη Παπαδόπουλο γιατί πίστευε πως το τραγούδι θα καταστρεφόταν αν ο τελευταίος το έλεγε μόνος του.

1. Το γράμμα
Πάει για το μεγάλο κόλπο, το μεγαλύτερο όλων. Προσπαθεί να ξεφύγει αθόρυβα, να κολυμπήσει μίλια χωρίς να βραχεί: έτσι θα σ' αγαπώ πολύ και θα σε βλέπω λίγο της γράφει και μετά της αραδιάζει κάτι μπούρδες ότι δεν θέλει λέει να πικραίνεται τις Κυριακές τα βράδια και φούμαρα. Άσε ρε Σωκράτη, δεν πιάνει... βάλε τουλάχιστον να πιούμε ένα ποτήρι κρασί...