23 Οκτωβρίου 2008

What Crisis? Έχω μία αντίθετη άποψη.


Διαβάζω στο καινούργιο sonik που κυκλοφόρησε με μαύρο, προβοκατόρικο εξώφυλλο για την μεγάλη κρίση στην μουσική. 22 σελίδες αφιέρωμα είναι αυτό, θα αναλύσει λέω αρκετά την κατάσταση (να σημειώσω εδώ ότι το περιοδικό το αγοράζω κάθε μήνα, ακόμα και στις πιο άστοχες εκδόσεις του). 22 σελίδες μετά, πραγματικά δεν θα μπορούσα να έχω πιο αντίθετη άποψη. Η σκοπιά του περιοδικού είναι ότι το μοναδικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η μουσική είναι η κρίση της βιομηχανίας από το downloading, την πειρατεία, το ακριβό κόστος του cd και εν τέλει η αδυναμία της τελευταίας να περάσει στην νέα εποχή, αυτή της ψηφιακής μουσικής, που έχει αρχίσει φυσικά εδώ και μιά δεκαετία αλλά κανείς δεν το παραδέχεται.
Πάνω από τις μισές σελίδες του αφιερώματος μάλιστα παρουσιάζουν τις διάφορες πλατφόρμες για πώληση ψηφιακής μουσικής στην Ελλάδα, κυρίως μέσω κινητού, καθώς και αναλυτική παρουσίαση φορητών συσκευών mp3 για επιλογή αγοράς. Τσουκ και εμφανίζονται σχόλια από τις μεγάλες εταιρείες τηλεφωνίας για το πόσο "καλό πρόγραμμα έχουμε εμείς, πάρε ένα κινητό μας και κατέβασε τα τραγουδάκια σου εκεί".
Και αναρωτιέμαι: αυτό είναι που μας απασχολεί στη μουσική σήμερα; Η βιομηχανία; Ποιος νοιάζεται για την βιομηχανία; Για να το πω ποιητικά, είναι σαν να μιλάμε για την πίστη, για τον Θεό, και να γράφουμε αφιερώματα για τις εκκλησίες. Αρχής - εξαρχής λοιπόν, κρίση υπάρχει, και είναι κρίση ποιότητας στην popular music (όπως έχουμε συνηθίσει να την ονομάζουμε) που επηρεάζεται από την υπερπροσφορά και την έλλειψη συγκεκριμένων κατευθύνσεων, κάτι το οποίο είναι λογικό ως ένα βαθμό στα πρώτα στάδια μιας νέας εποχής.
Εν έτει 2008 τι νόημα έχει να συζητάμε για downloading και mp3; Μεγαλώνει ήδη δίπλα μας μία γενιά που δεν ξέρει τι είναι το cd και φυσικά δεν θα πληρώσει ποτέ τίποτα για να ακούσει μουσική. Ποτέ και τίποτα. Αντιλαμβάνομαι ότι εδώ υπάρχουν τεράστιες αντιδράσεις, αλλά ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω, δεν γύρισε ποτέ. Δεν γύρισε πίσω στην εφεύρεση του τηλεφώνου, του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, της οικιακής προβολής σε βίντεο, δεν θα γυρίσει πίσω στο ίντερνετ και την ψηφιακή συμπίεση. Χωρίς να το έχω ψάξει, είμαι σίγουρος ότι και οι προγενέστεροι της μουσικής βιομηχανίας όπως την ξέρουμε, οι ιδιοκτήτες όπερας και διοργανωτές συναυλιών των αρχών του 20ού αιώνα θα προέβαλαν ισχυρές αντιδράσεις όταν φτιάχτηκε ο πρώτος δίσκος βινυλίου (ή οποιουδήποτε άλλου υλικού). Λογικό δεν θα ήταν; Έχαναν το μονοπώλιό τους.
Η γνώμη μου είναι -κι ας ακουστεί πολύ ακραία για την ώρα- ότι βαδίζουμε σε έναν κόσμο ουσιαστικά χωρίς πνευματικά δικαιώματα. Το θέμα έχει αρχίσει να συζητείται διεθνώς, κυρίως μέσα στα όρια του ενδοπανεπιστημιακού διαλόγου. Εξαίσιο παράδειγμα της νέας εποχής είναι τα προγράμματα ανοιχτού λογισμικού που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια και συναντούν αρκετά συχνά μεγάλη επιτυχία (π.χ. Linux, Firefox κ.α.). Σκεφτείτε ακόμα το παράδειγμα της Wikipedia ή και την επιτυχία των free press. Τα εκατομμύρια των blogs. Όλες αυτές οι ενέργειες φθάνουν δωρεάν στον χρήστη και τις περισσότερες φορές αποφέρουν κέρδη στους πρωτεργάτες τους από παράπλευρες δραστηριότητες. Ή δεν αποζητούν καθόλου κάτι τέτοιο. Είναι πράγματι μία νέα εποχή, εντελώς διαφορετική απ' όσα έχουμε συνηθίζει, αλλά είναι παρούσα, υπάρχει.
Ένα ενδιάμεσο βήμα για την μουσική συγκεκριμένα θα ήταν μία δραστική μείωση του κόστους του cd, για όσο αυτό υφίσταται ακόμη (νωρίτερα είχα γράψει για ένα ποσό έως τα 5 ευρώ), ή και η καθιέρωση ενός πάγιου ποσού που θα αποδίδεται στους στους καλλιτέχνες το μήνα για το κατέβασμα απεριόριστου υλικού διαδικτυακά. Ουσιαστικής χρήσης όμως, όχι απλά "επινοικίαση" των τραγουδιών για όσο χρόνο πληρώνεις το πάγιο και μετά delete, κλείδωμα, απαγόρευση κτλ. (όπως γίνεται σήμερα).
Αυτά για την βιομηχανία. Και για να κλείσω με την έρευνα, τι απάντησαν με δυό λόγια οι ερωτηθέντες; 2 στους 3 από αυτούς:
  • λιώνουν στο downloading
  • δεν έχουν δώσει ούτε μισό ευρώ για επίσημο κατέβασμα
  • αγοράζουν 2-3 cd το χρόνο που τους έκαναν εντύπωση
Αυτή είναι η χοντροκομμένη μετάφραση. Λογικά δεν ακούγονται όλα αυτά; Δίνω ένα τελευταίο παράδειγμα: το να ζητάς 0,99e (ή και 1,20e ακόμα!) για να κατεβάσεις ένα τραγούδι της σειράς (ένα σκυλολαϊκό ας πούμε που ακούει το 90% της χώρας) είναι αντίστοιχο με το πληρώνεις 50e το μήνα για να βάλεις συνδρομητική τηλεόραση που θα δείχνει μόνο μεσημεριανά κουτσομπολιά. Δεν έχει καμία αξία, όλοι το ξέρουμε αυτό. Το ανεχόμαστε όσο είναι δωρεάν (κι ας βλάπτει σοβαρά την αισθητική μας), αλλά δεν θα πληρώσουμε γι' αυτό. Και εκείνοι βεβαίως βγάζουν τα λεφτά τους αλλιώς, είτε από τις διαφημίσεις είτε από το ότι μαθαίνει ο κόσμος το νέο κομμάτι και πηγαίνει στο μαγαζί τους (κάπως έτσι).
Περνάω τώρα στην πραγματική κρίση όπως την βλέπω εγώ, από την σκοπιά ενός απλού μουσικόφιλου. Η νέα κατάσταση που έχει διαμορφωθεί εμπεριέχει 3 βασικά προβλήματα, που συναντούνται τόσο στην εναλλακτική όσο και την mainstream μουσική:
  1. Η υπερπροσφορά νοθεύει την ποιότητα. Κυκλοφορούν τόσοι πολλοί νέοι δίσκοι και στην επικαιρότητα ανεβοκατεβαίνουν τόσα πολλά ονόματα που ξεχνιούνται αμέσως ύστερα, δημιουργώντας σύγχυση και αποπροσανατολίζοντας το κοινό από τις αξιόλογες κυκλοφορίες. Ποσοτικά κυκλοφορεί περισσότερη καλή μουσική από ποτέ, όμως αναλογικά υπάρχει τεράστιο πρόβλημα. Και ενώ εδώ έχουμε ανάγκη από μία προσπάθεια εκ μέρους του ακροατή να ξεχωρίσει αυτούς που αξίζουν (θα το δούμε αυτό στο πρόβλημα #3), τα κάθε λογής ΝΜΕ δοξάζουν τους one hit wonders και στρέφουν τον κόσμο στην κατανάλωση μουσικού προϊόντος με ημερομηνία λήξης.
  2. Οι νέες μπάντες (εδώ αναφέρομαι κυρίως στην εναλλακτική μουσική) δεν έχουν στοιχειοθετήσει ακόμα μία αξιόλογη μουσική πρόταση. Η ροκ για παράδειγμα ανακυκλώνεται εδώ και 50 χρόνια, αλλά λίγοι είναι εκείνοι που ενσωματώνουν νέα στοιχεία στον ήχο τους με επιτυχία, δημιουργώντας ρετρό συγκρίσεις, που φυσικά είναι εις βάρος τους. Υπάρχει μία στασιμότητα, η οποία φαίνεται ξεκάθαρα στο γεγονός ότι δεν έχουμε μία πραγματικά νέα, μεγάλη μπάντα με μεγάλη αναγνώριση τα τελευταία χρόνια, από την οποία να περιμένουμε με αγωνία το νέο της δίσκο. Οι τελευταίοι ήταν -ίσως- οι Radiohead, ενώ φετός φτάσαμε στο σημείο να περιμένουμε από τους Coldplay ή και τους Metallica να κάνουν την διαφορά!
  3. Η εύκολη πρόσβαση διαπλάθει μία γενιά μουσικά ημιμαθή. Είναι το αντίτιμο, η άλλη όψη του νομίσματος (παλαιότερα είχα γράψει κάτι αντίστοιχο για την επιστήμη, με αφορμή το πείραμα του CERN). Η συσσώρευση χιλιάδων δίσκων σε σκληρούς δίσκους καλλιεργεί ακροατές που από νεαρή ηλικία έχουν τεράστιες μουσικές γνώσεις, αλλά ελάχιστη μουσική παιδεία. Αυτό είναι ένα πρόβλημα σύνθετο, το οποίο και είναι πολύ πιο δύσκολο να επιλυθεί από τα υπόλοιπα, κυρίως γιατί προϋποθέτει προσπάθεια από τον ίδιο τον ακροατή και αυτό, στους γρήγορους καιρούς που ζούμε, φαντάζει πολυτέλεια.
Πολλά μέλλουν να γίνουν, όπως π.χ. να μειωθεί ο αριθμός όλων αυτών που παράγουν μουσική. Ξέρω ότι αυτό σας ακούγεται οπισθοδρομικό, αλλά είναι μία αναγκαία πράξη αυτορύθμισης, η οποία θα ξεκινήσει σε λίγα χρόνια, ειδικά όταν οι εξωφρενικές τιμές και τα παχυλά συμβόλαια περάσουν για πάντα στην λήθη. Με τον καιρό θέλω να πιστεύω ότι θα εμφανιστούν και 2-3 μουσικές προσωπικότητες που θα ξαναστήσουν το παιχνίδι απ' την αρχή και θα συζητάμε όλοι για τις κινήσεις τους. Ίσως πάλι αυτό να είναι περιττό και ο νέος κόσμος να είναι εντελώς διαφορετικός. Θα το δούμε.
Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορείς να εγκλωβίσεις πιά το κοινό. Το οποίο, όπως σημειώνει στο sonik ο λέκτορας του ΠΑ.ΠΕΙ. Γιώργος-Μιχαήλ Κλήμης δεν πρέπει να θεωρηθεί από τους αναγνώστες ότι φταίει για την κατάντια της μουσικής βιομηχανίας επειδή κατεβάζει "παράνομα" μουσική. Φταίει όσο και αυτοί που προτίμησαν, στις αρχές του 20ού αιώνα, το αυτοκίνητο του Ford από το άλογο και την άμαξα.

9 σχόλια:

  1. 1.750.000 cd πούλησε το "In rainbows" των Radiohead ,το οποιο οπως γνωριζουμε ηταν ελευθερο και δωρεαν για κατεβασμα απο το ιδιο το γκρουπ. Μετρώντας τα νουμερα απο τα box set και τα πληρωμενα downloads το νούμερο φτάνει τα τρία εκατομμύρια. Το "Amnesiac" είχε πουλησει 900.000 και το "Hail to the thief" 990.000.Βαλε και τα λεφτα απο τα live ε,ενταξει ειμαστε...δεν επικειται και καμια καταρευση της παγκοσμιας οικονομιας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σωστό. Αλλά μην ξεχνάς ότι ήταν οι Radiohead, κι όχι μία οποιαδήποτε μπάντα (πόσο μάλλον ένα ντεμπούτο). Εγώ υποψιάζομαι όμως μία γενικότερη αλλαγή όμως στη σχέση "παραγωγού"-"καταναλωτή".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ωραίο κείμενο inverted. Για το sonik δεν θέλω να σχολιάσω, όχι απλώς έχει σταματήσει να με αφορά εδώ και χρόνια, αλλά αναρωτιέμαι και ποιός ακριβώς το διαβάζει.

    Μου αρέσει που βλέπεις αισιόδοξα τα πράγματα. Η αλήθεια βέβαια δεν είναι τόσο απλή φοβάμαι. Καταρχάς όλα βασίζονται στο οτι το internet είναι "δημοκρατικό" μέσο. Γιατί κακά τα ψέμματα, χωρίς το internet (που μπορείς να βρείς σχεδόν ο,τι θες) όσο και να αντιγράφεις mp3 σε σκληρούς θα είναι σαν μια πιο μαζική αντιγραφή κασεττών!

    Ίσως θα ξέρεις οτι υπάρχουν προτάσεις το internet να αλλάξει στη βάση του. Περισσότερες pay for service (σε επιπέδου πρωτοκόλλου πλέον όμως) υπηρεσίες και πιο ουσιαστικός έλεγχος της πληροφορίας που διακινείται (ο μόνος τρόπος άλλωστε να επιτευχθεί το επιθυμητό QoS αμα ο πελάτης πληρώνει). Πιστεύω οτι δεν πρόκειται να επικρατήσουν όλα αυτά. Όχι σε βαθμό το internet να γίνει η νέα τηλεόραση (που δεν θα υπάρχει στο μέλλον, θα είναι κάτι ενοποιημένο πιστεύω).

    Απο την άλλη μην ξεχνάς οτι ζούμε στην Ελλάδα που νομικά είμαστε πολύ πίσω απο τις άλλες χώρες. Στην Αμερική έχω φίλους που φοβούνται να κατεβάσουν μουσική και ταινίες. Οπότε (υποθέτω) επιστρέφουν αναγκαστικά στο cd και το dvd. Και την αντιγραφή τους φυσικά.

    Πάντως ναι οι Radiohead είναι απο τις ελάχιστες μπάντες που έχουν μείνει με τόσο ευρύ και πιστό fanbase (και "εναλλακτικό" - που θέλει να έχει τη μουσική σε cd ή βινύλιο) που θα πληρώσει για τον δίσκο ενώ μπορεί να τον έχει νόμιμα free.

    Πάντως σε λίγο (αν όχι ήδη) τα cd και τα βινύλια θα είναι είδος πολυτελείας. Για πολλούς λόγους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. thanks!

    Το cd σιγά-σιγά περνάει στην ιστορία... Ενδεχομένως και η έννοια του ολοκληρωμένου δίσκου. Οι περισσότεροι θα επιστρέψουν στην εποχή πριν τον Έλβις και θα κυκλοφορούν κυρίως τραγούδια και singles. Όσο φεύγει το cd θα αυξάνεται το ψηφιακό μέσο, για το οποίο θα ψάξουν να βρουν ένα αποδοτικό τρόπο πληρωμής. Οι πιστωτικές κάρτες δεν φαίνεται να δουλεύουν ικανοποιητικά για αυτό το σκοπό και έτσι αναδεικνύεται πολύ ο ρόλος του κινητού τηλεφώνου σαν το νέο μέσο τόσο για την απόκτηση όσο και για την αναπαραγωγή μουσικής [θλιβερό, από κάθε άποψη].

    Μάλλον θα επικρατήσει μία μέθοδος πληρωμής ενός παγίου ποσού κάθε μήνα [ας πούμε 10 ευρώ] το οποίο θα σου επιτρέπει να κατεβάζει ό,τι θες. Οι τελευταίοι πιστοί θα αγοράζουν cd, hd, βινύλια ή οτιδήποτε άλλο, αλλά θα είναι η ελίτ μειοψηφία για τον κόσμο και για την βιομηχανία.

    Ο "έλεγχος" του ίντερνετ είναι το χρυσό δισκοπότηρο των εταιριών [και όχι μόνο εδώ που τα λέμε, μάλλον κατά πρώτο λόγο όχι των εταιριών...] αλλά δύσκολα θα επιτευχθεί. Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα γίνει ποτέ.

    Εγώ θα ήθελα [μέσο-μακροπρόθεσμα] η αλλαγή να έρθει εκ των έσω. Οι ίδιοι οι καλλιτέχνες να κάνουν την διαφορά και να υιοθετήσουν αυτό που έρχεται! Για κάποιους βέβαια είναι πολλά τα λεφτά, αλλά όπως γίνεται πάντα, βασίζουμε τις ελπίδες μας στους νεότερους...

    Σε κάθε περίπτωση, η παράσταση έχει ξεκινήσει, εδώ θα είμαστε να το δούμε.

    ///Πάνω στους Radiohead: Τελικά, το Kid A ήταν το 1ο έργο της νέας χιλιετίας ή όχι? Διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο που έλεγε ότι απέτυχε να γίνει το Sg. Peppers του 21ου αιώνα... Μεγάλο θέμα, δεν θα το λύσουμε έτσι απλά φοβάμαι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Συμφωνώ σχεδόν σε όλα. Και κυρίως στο οτι πλέον (καιρός ήταν) δεν χρειάζεται να κυκλοφορεί ολόκληρο cd με 14 fillers για να συνοδεύουν το 1 single (αλλά τα κέρδη να είναι πολλαπλάσια λόγω του κόστους). Τα albums θα βγαίνουν όταν υπάρχει λόγος να βγουν - ως ολοκληρωμένες ιδέες, άντε και κανα best of.

    Πάντως η "παλιά φρουρά" των μουσικών δεν πρόκειται να ανεχθεί να χαθούν τόσα κέρδη όταν έχει μάθει να ζει μέσα στα πλούτη. Θα πρέπει να κατεβάσει πολύ καλές ιδέες όμως για να τα καταφέρει (και όχι να συνεχίσει τα ανούσια lawsuits).

    Btw ήξερες οτι η Columbia Records σε μια κίνηση έμπνευσης ή απελπισίας - όπως το βλέπει ο καθένας - προσέλαβε σχετικά πρόσφατα τον Rick Rubin ως co-head μήπως και του έρθει καμιά καλή ιδέα για το μέλλον της βιομηχανίας;

    // Για Radiohead δεν είμαι ο πλέον κατάλληλος να μιλήσω μιας και δεν τους έχω παρακολουθήσει απο πολύ κοντά. Πάντως καλύτερο δίσκο απο το OK Computer δεν πιστεύω οτι έβγαλαν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. λοιπον ετσι δυο τρεις σκεωεις που μου ηρθαν.
    καταρχας ιντερνετ, κινητο,σταθερο τηλ κλπ σε λιγα χρονια μαλλον θα ειναι ενα πραγμα. ενα δικτυο με πολλες δυνατοτητες προσβασης.

    ακομα, σχετικα με το παγιο που λεει ο ινβερτεντ και εδω διαφωνω. προσφατα παρουσιασε η google μια ιδεα σχετικα με τα λινητα. το κονσεπτ λεει οτι η συσκευη θα βλεπει ολα τα διαθεσιμα δικτυα και θα δουλευει με το φθηνοτερο δυνατο. η ιδεα του παγιου τεινει να θεωρηθει ηδη ξεπερασμενη.

    δεν εχουμε νομιζω ακουσει ακομα τους δημιουργους που μεγαλωνουν με τη νεα κατασταση. θα εχει ενδιαφερον η εποχη (πλησιαζει σε πεντε χρονακια το πολυ) να δουμε αυτοι αν θα κανουν την κινηση που λες ινβερτεντ. και γενικα ποια θα ειναι η σταση τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σωστός. Πρέπει να μεγαλώσει λιγάκι ακόμα αυτή η γενιά που τώρα είναι ακόμα σχολείο. Ο καιρός περνάει γρήγορα όμως...

    Όταν έγραψα πάγιο δεν εννοούσα πάγιο τηλεφώνου (απαραίτητα). Μπορεί να είναι μία κάρτα συνδρομής από τα περίπτερα, οτιδήποτε, ένα ποσό πάντως που θα δίνεται στους καλλιτέχνες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. λοιπον, επιτελους καθισα και το διαβασα προσεκτικα. δυο τρεις παρατηρησεις. λιγοτερο ή περισσότερο σχετικες.

    1. συμφωνω απολυτα με το ιεμα της παιδεια; και μουικης πληροφοριας και γνωσεβν που λες ινβερτεντ.(το σημειο 3). δυστυχως δεν αγγιζει μονο τα πολυ νεα παιδια, εφηβους κτλ, αλλα και τη δικη μας γενια που ειμαστε καπως στο μεταιχμιο. και δυστυχως το διαπιστωνω και σε εμενα. εχω σκεφτει πολλες φορες να μην κατεβασω ξανα τιποτα. αλλα και αυτο δεν ειναι λυση. θα δουμε... η προσωπικη μου προσπαθεια να ισοφαρισω τον καταιγισμο πληροφοριας βρισκεται στα βιβλια που εχουν σχεση με μουσικη.

    2. πρεπει να βγαλω επειγοντως το last fm. εχω μια εμμονη με τους αριθμους απο μονος μου, ηρθε αυτο και κολλησα! σταματησα να ακουω βινυλια, cd, και μπ3 που δεν κανουν scrobbling. καταντια... απο την αλλη ομως, ισως μου φανει χρησιμο στις εποχες που δε θα υπαρχει μουσικη σε φυσικη μορφη.

    3. ο ελεγχος του ιντερνετ που λεει ο green onion πολυ φοβαμαι οτι δεν εξατραται καθολου απο εμας. εμεις χρησιμοποιουμε την τεχνολογια που φτιαχνουν εταιρειες, πανεπιστημια, κυβερνησεις, στρατος κτλ. αν αυτοι θελησουν να το αλλαξουν, ο ελεγχος θα επιτευχθει ανετοτατα. ο κυριος ανασταλτικος νομιζω παραγοντας, ειναι η δουλεια 20 σχεδον χρονων. αν υπαρξουν αλλαγες σε επιπεδο πρωτοκόλλου ουσιαστικα μιλαμε για τη δημιουργια ενος νεου ιντερνετ. με το effort που εχει ηδη δαπανηθει και με την διεισδυση αυτο μαλλον φαινεται δυσκολο. για την ωρα.

    4. περασσα χθες απο τα virgin megastores. τα cd που εκαναν 1 ευρω δεν υπαρχουν πια, κανουν 3,99. δε θα ξαναγορασω απο virgin λοιπον! :)

    5. το σονικ που κυκλοφορει εχει ωραιο dvd, screaming masterpiece.

    αυτα τα λιγα....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. επισης, πρεπει να αλλαξω πληκτρολογιο. να παρω ενα και με ελληνικους χαρακτηρες και να σταματησω να κανω τοσα λαθη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή