five stars (*****)

από την σημερινή athens voice
τα συγχαρητήριά μου στον κ. Προκόπη Δούκα

Εκτός παιδιάς και θρησκευμάτων
Το μάθημα των Θρησκευτικών απέχει πάρα πολύ από το να είναι θρησκειολογικό, όπως θα έπρεπε σε μια σύγχρονη, πολυπολιτισμική κοινωνία...

Από το 1995 υπάρχει και επισήμως ρύθμιση ότι οι άθρησκοι, οι ετερόθρησκοι και οι ετερόδοξοι (χριστιανοί άλλου δόγματος) μαθητές μπορούν –σ’ αυτή τη χώρα με την «επικρατούσα θρησκεία» του Χ.Ο.– να δηλώνουν ότι δεν επιθυμούν να παρακολουθούν το μάθημα των θρησκευτικών.
Το 2002, όμως, υπήρξε μια (σοφή, όπως οι περισσότερες) παρέμβαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (ναι, αυτή που προσπάθησε να «ευνουχίσει», όπως και όλες τις Αρχές, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας), που αποφαίνεται τα εξής: Δεν νοείται να δηλώνει κανείς το θρήσκευμά του, ώστε να απαλλαγεί από ένα μάθημα που δεν τον αφορά. Με άλλα λόγια, όπως θα ήταν αδιανόητο ένας μαθητής ή ο γονιός του να δηλώσει τι θα ψηφίσει στις εκλογές, έτσι είναι αδιανόητο να υποχρεώνεται να δηλώνει στις αρχές (και στον οιονδήποτε) τις φιλοσοφικές-θρησκευτικές του πεποιθήσεις.
Με βάση και αυτή την απόφαση, ένας ασκούμενος δικηγόρος προσέφυγε κατά της χώρας μας στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διότι στη διαδικασία ορκωμοσίας του –παρότι προβλέπεται πια ο πολιτικός όρκος, που όμως δεν εφαρμόζεται πολλές φορές– αναγκάστηκε να δηλώσει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Άλλωστε, το ίδιο απαράδεκτο φαινόμενο δεν παρουσιάζεται στα περισσότερα δικαστήρια της χώρας, όταν ο μάρτυρας καλείται να βάλει το χέρι στο Ευαγγέλιο διότι θεωρείται «δεδομένο» ότι είναι Χριστιανός Ορθόδοξος;
Τον Μάρτιο του 2008 η κατάληξη της υπόθεσης αυτής (Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας) ήταν βεβαίως καταδικαστική για τη χώρα μας. Το Υπουργείο Παιδείας αναγκάστηκε, λοιπόν, το καλοκαίρι να εκδώσει δύο εγκυκλίους που ξεκαθαρίζουν ότι οι μαθητές που επιθυμούν να απαλλαγούν από τα θρησκευτικά θα το δηλώνουν απλώς, χωρίς καμία άλλη εξήγηση. Μάλιστα προβλέπεται και πώς θα απασχολούνται οι απαλλαγέντες μαθητές τις ώρες αυτές – όσοι έχουν μαθησιακές δυσκολίες στη γλώσσα θα ενισχύονται με περισσότερα μαθήματα ελληνικών και οι υπόλοιποι θα κάνουν κάτι άλλο.
Το «πλέγμα του Βατοπεδίου»
Φυσικά η εξέλιξη αυτή ενόχλησε το συντηρητικό πλέγμα εκκλησίας - δικαιοσύνης - πολιτικής (και μέρους της κοινωνίας βεβαίως) που κινείται για την «προάσπιση ιερών και οσίων» – δίχως να ενοχλείται διόλου από το πνεύμα των «Αγιατολάχ», που έφερε τη χώρα στο κατάντημα της μαφίας τύπου Βατοπεδίου. Και όπως και στην περίπτωση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης, η κυβέρνηση πατάει σε δύο βάρκες, προσπαθώντας να ισορροπήσει μεταξύ του αυτονόητου που εκπορεύεται από τις ευρωπαϊκές (και τις πανανθρώπινες) αρχές δικαίου και του “comme il faut” επαρχιακού νεοσυντηρητισμού, που αρνείται να αντιληφθεί τι σημαίνει «ανθρώπινο δικαίωμα» και διακρίσεις που απορρέουν από την καταπάτησή του.
Ο λαμπρός αυτός πρώην Οννεδίτης που τοποθετήθηκε στο Υπουργείο Παιδείας για να ανατρέψει τα όποια βήματα έκανε η Μαριέτα Γιαννάκου (ναι, είναι αυτός που καγχάζει για το πόσο «έτοιμη» ήταν φέτος η παιδεία, που φέρεται να λέει τις μεγαλύτερες κοινοτοπίες στο υπουργικό συμβούλιο με τον πλέον στομφώδη τρόπο και που μας «απείλησε» με το «Καραμανλής ή χάος»), θεωρεί τώρα ότι το μάθημα είναι «γνωσιολογικό» και όχι «ομολογιακό», και επιμένει στην παρακολούθησή του από όλους, εκτός αν δηλώσουν άλλο θρήσκευμα ή δόγμα. Αφού είναι «γνωσιολογικό», λοιπόν, γιατί εξαιρούνται οι ετερόθρησκοι ή οι ετερόδοξοι;
Η πραγματικότητα είναι ότι το μάθημα των Θρησκευτικών απέχει πάρα πολύ από το να είναι θρησκειολογικό, όπως θα έπρεπε σε μια σύγχρονη, πολυπολιτισμική κοινωνία. Περιείχε δε κατά καιρούς τόσο απαξιωτικές χοντράδες για άλλα δόγματα ή «αιρέσεις», που χρειάστηκε και εκεί παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη. Τώρα και αυτή (η συνταγματικά κατοχυρωμένη) Αρχή κατηγορείται από τον κύριο Στυλιανίδη ότι «ασκεί πολιτική» (με την ίδια λογική φυσικά που της είχε απαγορευτεί (!) προσφάτως να επισκέπτεται τις φυλακές – αν δηλαδή δεν επισκεφτεί τους φυλακισμένους ο Συνήγορος, ποιος πρέπει να τους επισκεφθεί;).
Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στις αγκυλώσεις της λειτουργίας του ελληνικού κράτους – που συντηρούνται βεβαίως επίτηδες, ενώ σε οποιαδήποτε ευνομούμενη χώρα θα είχαν λυθεί εν μια νυκτί. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των μαθητών είναι ήδη γνωστές στα σχολεία, από τα πιστοποιητικά γέννησης και αναγράφονται (κακώς) στα απολυτήρια του Δημοτικού. Έτσι, όλοι είμαστε, από τα νιάτα μας, «φακελωμένοι» για τη λατρεία που αποφάσισαν οι γονείς μας για μας και πιθανώς θα ασκήσουμε όταν ενηλικιωθούμε. Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν στην κυβέρνηση είναι βαθιά αντιδραστικοί πολιτικοί, που παριστάνουν ότι «οι άλλοι είναι οι συντηρητικοί κι εμείς η πρόοδος».
Ζητείται ελπίς...
Όταν ακούς «κορυφαίο» στέλεχος της κυβερνώσας παράταξης να δηλώνει σοβαρά ότι «ο Καραμανλής πληρώνει το όχι στους Αμερικανούς στο Βουκουρέστι για τα Σκόπια» (δηλαδή ότι πληρώνει το βέτο που έβαλαν κατά βάση οι Ευρωπαίοι για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ – ούτε καν την πολιτική που έχει σχέση με ενέργεια και ρωσικούς αγωγούς), τότε είσαι σίγουρος ότι η χώρα κινείται μεταξύ συνωμοσιολογίας καφενείου και ανεξάντλητης μπαρουφολογίας («τις πυρκαγιές τις έβαλαν Πασόκοι, Σκοπιανοί και εξωγήινοι»). Το ίδιο ενδεικτική είναι και η διάχυτη οίηση που βρήκε έκφραση με τις «έκπληκτες» δηλώσεις «μα πώς καταφέραμε και κάναμε το ΠΑΣΟΚ, που είναι κόμμα δωματίου (;!) και πάλι πρώτο»...
Είναι κρίμα, όμως, διότι είναι η πρώτη φορά, σε πλήρη αντίθεση με αυτό που συνέβαινε εδώ και πολλά χρόνια, που στην κεφαλή της εκκλησίας βρίσκεται ένας ιεράρχης μετριοπαθής και προοδευτικός – ο οποίος εξέπληξε ευχάριστα όλους τους σκεπτόμενους Έλληνες με τις δηλώσεις του για το χωρισμό εκκλησίας - κράτους, την πρόσφατη καταδίκη του «πατρίς - θρησκεία - οικογένεια» και την αποστροφή που εξέφρασε προς την εθνοκαπηλεία.
Είναι λοιπόν η μεγάλη ευκαιρία, τα επόμενα χρόνια, με μια άλλη πιο προοδευτική κυβέρνηση, να γίνουν σοβαρά βήματα τα οποία θα βγάλουν την Ελλάδα από την «ομάδα» των καθυστερημένων χωρών –που κινούνται μεταξύ βαλκανικής υπανάπτυξης και «χομεϊνικής» αντίληψης για τα δικαιώματα– και το καπέλωμα από ένα θρησκευτικό παρακράτος.
Θα είναι ακόμα πιο κρίμα βεβαίως αν ο Αρχιεπίσκοπος αναγκαστεί να «ισορροπήσει» μεταξύ των απόψεών του και των πλέον αντιδραστικών και «πολεμοκάπηλων» που εκπροσωπούνται στην Ιερά Σύνοδο. Σήμερα, το νήμα που συνδέει τον προκάτοχό του με τους «σκληρούς» της ιεραρχίας είναι εμφανέστερο από ποτέ. Ας ελπίσουμε ότι η κοινωνία θα το σπάσει...