παύλος παυλίδης

Ο Παύλος Παυλίδης ήταν ο τραγουδιστής στα Ξύλινα Σπαθιά. Το ένα από τα δύο συγκροτήματα της Θεσσαλονίκης δηλαδή που έγραψαν μεγάλο μέρος από την ιστορία του ελληνικού ροκ – το άλλο ήταν οι Τρύπες. Πιο πριν, δεκαετία του ’80 ακόμα, συμμετείχε στο αντεργκράουντ γκρουπ Μωρά στη Φωτιά. Τρεις δεκαετίες τώρα βαδίζει με συνέπεια και αξιοπρέπεια στις καλές διαδρομές του ελληνικού ροκ εν ρολ. Τα τελευταία χρόνια, στη σόλο πορεία του, χαμήλωσε την ένταση. Τράβηξε την πρίζα, μείωσε τον ηλεκτρισμό και φτιάχνει πια ακουστικά κομψοτεχνήματα. Έχει κυκλοφορήσει τρία προσωπικά άλμπουμ. Τα δύο πρώτα («Αφού λοιπόν ξεχάστηκα» και «Άλλη μία μέρα») περιείχαν πρωτότυπες συνθέσεις. Τώρα κυκλοφορεί ένα ακόμα, σε στυλ best of, ηχογραφημένο ζωντανά από τη συναυλία που έδωσε την άνοιξη στην Ερμούπολη. Εσωστρεφής. Και άκρως συναισθηματικός. Τρεις ή τέσσερις φορές στην κουβέντα μας αναφέρθηκε σε παραδεισένιους κόσμους.

Το ροκ ευαγγελιζότανε επαναστάσεις. Θα άλλαζε τον κόσμο έλεγε...
Π.Π.: Δεν ξέρω αν τα κατάφερε, σίγουρα όμως ο κόσμος άλλαξε προς το καλύτερο τα τελευταία χρόνια.
Ο δικός σου κόσμος;
Π.Π.: Αν θέλεις να εστιάσεις στα σκατά ζεις και σε έναν αντίστοιχο κόσμο. Αν θέλεις να εστιάσεις σε καινούργια πράγματα τότε βγαίνεις έξω και τα ανακαλύπτεις. Αυτό αποτελεί σχεδόν υποχρέωση για τον καθένα. Να προσπαθεί να ανακαλύψει το ενδιαφέρον που μπορεί να βρίσκεται ακόμα και δίπλα του.
Και γιατί δεν το κάνει;
Π.Π.: Μπορεί και να φοβάται. Ή να τεμπελιάζει. Ίσως βολεύεται να πιστεύει ότι τα πράγματα πάνε κατά διαόλου, οπότε δεν ψάχνεται και πολύ.
Αυτό συμβαίνει και στους καλλιτέχνες;
Π.Π.: Αυτό συμβαίνει στους πάντες. Είναι επίπονο το ψάξιμο. Θέλει κόπο το ωραίο. Και μερικές φορές αυτό το ωραίο βρίσκεται εντός μας.
Μήπως μας αρέσει να εθιζόμαστε κιόλας;
Π.Π.: Σωστό αυτό. Το πρώτο δύσκολο πράγμα για ένα μωρό είναι να αφήσει την πιπίλα του. Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία είναι ακόμα πιο επίπονο να ξεπεράσουν τα όριά τους. Στο διπλανό τετράγωνο συμβαίνουν καταπληκτικά πράγματα κι εσύ κάθεσαι να δεις πάλι τηλεόραση. Μπορεί και να φοβάσαι πιθανότατα να τολμήσεις το καινούργιο.
Είναι δημιουργικές οι φοβίες στη μουσική;
Π.Π.: Ως ένα σημείο οι φοβίες μας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Ακόμα και αυτές πρέπει να τις αγαπήσουμε, αρκεί να μη μας παγιδεύουν. Πολλές φορές ένα πρόβλημα γίνεται ελατήριο που σε εκτινάσσει ώστε να κάνεις κάτι σπουδαίο. Μπορεί να τραυλίζεις, αλλά όταν τραγουδάς να είσαι μια χαρά. Το τραύλισμα σου κάνει τόσο ονειρικό τον κόσμο του τραγουδιού, τόσο σωτήριο και τόσο σπουδαίο σαν καταφύγιο, που ο πόνος και το πρόβλημά σου μπορεί να σε οδηγήσουν ακόμα και σε ένα θαύμα.
Γι’ αυτό κάποια στιγμή αποφάσισες να φύγεις από τη Θεσσαλονίκη; Αποτελούσε πρόβλημα;
Π.Π.: Ακριβώς. Κάτι που με βοήθησε, διότι δημιουργικά πήγα κάπου διαφορετικά.
Κι έτσι βρέθηκες στην Αμοργό για τέσσερα χρόνια. Γιατί εκεί;
Π.Π.: Γιατί ο καθένας καταλήγει κάπου κυνηγημένος από τους δαίμονές του. Στην ουσία είχαν διαλυθεί τα Ξύλινα Σπαθιά και αναζητούσα καινούργιο ξεκίνημα. Δεν επέλεξα εγώ την Αμοργό, στην πραγματικότητα αυτή με διάλεξε. Σκεφτείτε πως τις δύο πρώτες φορές που πήγα εκεί για διακοπές είχα ξεκινήσει να πάω κάπου αλλού.
Το γεγονός ότι τότε ήταν που έριξες τους τόνους γράφοντας ακουστικά τραγούδια έχει να κάνει και με το περιβάλλον του νησιού;
Π.Π.: Στην Αμοργό έφτιαξα όλο το πρώτο μου άλμπουμ «Αφού ξεχάστηκα». Ταίριαζε πράγματι με τον τόπο. Είναι αλήθεια πως σε κάποιο βαθμό σε επηρεάζει το περιβάλλον, αν και όχι πάντα προς την ίδια κατεύθυνση. Μπορεί να βρίσκεσαι στο Μανχάταν, ας πούμε, και να κάνεις έναν ήρεμο δίσκο ή να μένεις σε ένα χωριό και να βγάλεις όλο τον θόρυβο που κουβαλάς. Στην Αμοργό έγραψα τους «Θεριστές», που είναι το πιο θορυβώδες κομμάτι μου.
Ξεκίνησες ούτως ή άλλως την καριέρα σου σε μία δεκαετία που η μουσική είχε πολύ θόρυβο.
Π.Π.: Ίσως γι’ αυτό να νοστάλγησα τον ακουστικό ήχο. Όχι τόσο ως δημιουργός, αλλά πολύ περισσότερο ως ακροατής.
Είναι πιο δύσκολος ο ακουστικός ήχος;
Π.Π.: Είναι, γιατί δεν διαθέτει τρικ. Αν θέλεις να δημιουργήσεις ατμόσφαιρα πρέπει να παίξεις ατμοσφαιρικά. Ο ηλεκτρισμός και τα πεντάλ μπορεί να κρύβουν μέχρι και αδυναμίες έμπνευσης. Ήθελα λοιπόν να επιστρέψω στην πηγή του ήχου.
Σε τι κατάσταση σε βρίσκουμε τώρα;
Π.Π.: Με αφορμή το live μας στην Ερμούπολη πέρυσι την άνοιξη γυρίζουμε τώρα ένα ντοκιμαντέρ. Ένα road movie στην ουσία, που ξεκινάει από την Αμοργό και φτάνει μέχρι το Παρίσι. Με αφετηρία βέβαια τη Θεσσαλονίκη και με ενδιάμεσους σταθμούς τα τραγούδια. Κάθε κομμάτι και στόρι.
Η μουσική σου αυτοβιογραφία δηλαδή;
Π.Π.: Όχι ακριβώς αυτοβιογραφία, αλλά ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου. Εκ των πραγμάτων, περιγράφοντας ένα τραγούδι περιγράφεις και όσα έζησες την εποχή που το έκανες. Θα κυκλοφορήσει τη νέα χρονιά μαζί με ένα cd που θα περιέχει κάποια από τα τραγούδια μου.
Θα παιχτεί και σε κινηματογραφικά φεστιβάλ;
Π.Π.: Βασικά επιθυμώ να παρουσιαστεί στην τηλεόραση. Χρόνια τώρα απέχω από την τηλεόραση, αν και πάντα έλεγα πως θα μου άρεσε να βγω σε αυτήν, ακόμα και ανάμεσα σε σκουπίδια. Αρκεί βέβαια να μου δινόταν η δυνατότητα να το κάνω όπως εγώ ήθελα. Τώρα νομίζω ότι είναι μία καλή ευκαιρία. Και δεν με ενδιαφέρει η πορεία του στη συνέχεια. Ας παρουσιαστεί το ντοκιμαντέρ και μετά ας το ρίξουν στη φωτιά αν είναι.
Πώς καταλαβαίνει ένας άνθρωπος ή και καλλιτέχνης ότι ακολουθεί λάθος πορεία;
Π.Π.: Από τον τρόπο που αντιδρούν οι άνθρωποι οι οποίοι τον αγαπάνε. Λυπούνται.
Και πώς είναι δυνατόν να γίνονται καραγκιόζηδες άνθρωποι που είχαν ένα καλό παρελθόν;
Π.Π.: Καλό παρελθόν; Χμμ, παράξενη κουβέντα. Σπουδαίο καλλιτεχνικό έργο δεν σημαίνει απαραίτητα και σπουδαίο παρελθόν. Υπάρχουν άνθρωποι που κατέθεσαν έργο εντελώς αντίθετο από αυτό που ακριβώς είναι. Και είναι πολλοί αυτοί, ακόμα και στο ροκ. Στην πορεία υπαναχώρησαν σε αυτό που πραγματικά ήταν. Το έργο τους μοιάζει να τους βαραίνει πλέον.
Ποιους εννοείς;
Π.Π.: Δεν θέλω να πω.
Εσύ φοβάσαι μη στραβώσει κάτι μέσα στο κεφάλι σου κάποια στιγμή και τραβήξεις λάθος δρόμο;
Π.Π.: Τρέμω. Αλλά ειδικά αυτή την εποχή απολαμβάνω τα «όχι» μου. Αρνήθηκα ακόμα και συνεργασίες με σημαντικούς ανθρώπους, μόνο και μόνο γιατί είχα την εντύπωση ότι δεν ταιριάζουμε από αισθητικής απόψεως. Τραγούδησα ένα κομμάτι στο άλμπουμ του Ορφέα Περίδη, ένα από τα πιο όμορφα ελληνικά τραγούδια που έχω ακούσει ποτέ μου. Αλλά αρνήθηκα την πρόταση να παίξω μαζί του, με αυτόν και τη Μάρθα Φριντζήλα, σε ένα νυχτερινό κέντρο. Και μου πρόσφεραν για σαράντα παραστάσεις, μπορώ να σας αποκαλύψω, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό. Είπα «όχι», χωρίς βέβαια να το θεωρώ καμιά ηρωική πράξη.
Δεν θα ήταν και κακό να συμμετείχες βέβαια.
Π.Π.: Πιο σημαντικά είναι τα «όχι» που λες εντός σου, στον εαυτό σου. Στον εαυτό σου που θέλει να βολευτεί, όχι μόνο επαγγελματικά αλλά και ηθικά.
Πρέπει να είναι ελάχιστοι αυτοί που λένε «όχι».
Π.Π.: Και όμως, είναι πολλοί. Αλλά δεν φαίνονται.
Μήπως χάνονται τελικά αυτά τα «όχι» που δεν φαίνονται;
Π.Π.: Το αντίθετο. Αυτά τα «όχι» στηρίζουν περισσότερο τον κόσμο από εκείνα που διατυμπανίζονται. Και ο ακροατής τα οσμίζεται, τα νιώθει στη δουλειά σου.
Εσύ με ποια «ναι» πορεύεσαι;
Π.Π.: Δεν ξέρω. Προχωρώ χωρίς να πολυκοιτάζω γύρω μου, χωρίς να συνειδητοποιώ ακριβώς τις κινήσεις μου. Είναι κοινότοπο αλλά θα το πω· περπατώ σαν τον σχοινοβάτη που δεν ξέρει τι υπάρχει από κάτω του. Έχω περάσει μεγάλες περιόδους της ζωής μου σαν τυφλός, ίσως και από φόβο να κατανοήσω τι μου συνέβαινε ακριβώς. Κατάφερα έτσι να διασχίσω κάποια δύσκολα κομμάτια της επαγγελματικής μου ζωής με τα Ξύλινα Σπαθιά. Τώρα παίζουμε μπροστά σε πάρα πολύ κόσμο και χαίρομαι που βλέπω ολοκαίνουργια πρόσωπα. Νέα παιδιά, με διαφορετική συμπεριφορά και νοοτροπία.
Στον Σταυρό του Νότου που σε είδα κι εγώ βρέθηκα ανάμεσα σε ένα πολύ ευγενικό ακροατήριο το οποίο παρακολουθούσε με ευλάβεια.
Π.Π.: Βλέπεις λοιπόν; Λέμε ότι ο κόσμος πάει κατά διαόλου, αλλά είναι τόσο μεγάλο το κομμάτι της νεολαίας που θέλει να δει κάτι που έχει ενδιαφέρον. Πέραν του φαίνεσθαι και του λαμέ. Και είναι καλό να αναφερόμαστε πιο συχνά σε αυτή τη νεολαία, ώστε να παίρνει περισσότερο κουράγιο.
Και ήταν γεμάτο το μαγαζί. Και η οικονομική κρίση πού είναι;
Π.Π.: Μιλάς σε κάποιον που η οικογένειά του βρίσκεται μονίμως σε οικονομική κρίση. Εργατική οικογένεια, που σε όλη μας τη ζωή παλεύαμε να τα βγάλουμε πέρα. Και ξαφνικά έγινε της μόδας η κρίση επειδή θίχτηκαν οι τραπεζίτες; Θεέ μου! Θα αδειάσουν οι πισίνες τους μήπως; Σκάστε επιτέλους. Ο κόσμος ζει σε κρίση αιώνες. Αυτοί οι άνθρωποι, που πάντα ζορίζονταν αλλά τα κατάφερναν με αξιοπρέπεια, θα τα καταφέρουν και τώρα.
Η Αριστερά τι κάνει;
Π.Π.: Η Αριστερά δεν γνωρίζει τι ποιεί η δεξιά της. Δεν με ενδιαφέρει. Μου αρκεί που έπαιξα τις προάλλες στα Προπύλαια μπροστά σε πέντε χιλιάδες κόσμου, σε μία συναυλία συμπαράστασης στους απεργούς πείνας στις φυλακές. Και είδα ανθρώπους που γνώριζαν πολύ καλά γιατί βρίσκονταν εκεί, μέσα στο κρύο. Ελπιδοφόρο σημάδι. Η νεολαία αρχίζει και χαμπαριάζει. Είναι πιο συνειδητοποιημένη από παλιά.
Γιατί τότε όλοι προσπαθούν να μας πείσουν πως βρίσκεται μονίμως σε αφασία;
Π.Π.: Επειδή αυτό πουλάει περισσότερο.
Τότε γιατί άνθρωποι όπως ο νομάρχης Θεσσαλονίκης Ψωμιάδης παίρνουν ποσοστά έως και 50% στις εκλογές;
Π.Π.: Το ξέρετε πως ο Ψωμιάδης μου έστειλε παλιότερα απειλητική επιστολή γιατί τόλμησα να αποκαλέσω ηλίθιο το κομμάτι του κόσμου που τον ψηφίζει; Το λέω ξανά τώρα κι ελπίζω να μη λάβω πάλι καμιά καινούργια επιστολή.
Χώρια ότι κατάγεσαι από την Ιερισσό. Δίπλα ακριβώς από το Άγιο Όρος δηλαδή.
Π.Π.: Γνωρίζαμε πολύ καλά και από παλιά τι ακριβώς συνέβαινε εκεί. Ο κόσμος το ’χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι. Και τώρα ιδού τι γίνεται: Dog eat dog, σκύλος τρώει σκύλο. Όταν στα δελτία ειδήσεων δεν είχαν πει ακόμα ούτε λέξη εγώ συμμετείχα στην πρώτη συναυλία που έγινε στην Ουρανούπολη εναντίον της Μονής Βατοπεδίου. Ήμασταν μόνο 150 άνθρωποι εκεί, κυρίως κάτι ηλικιωμένοι που κατάλαβαν ότι πάνε να τους φάνε το δάσος. Τότε ακούσαμε για πρώτη φορά τις λέξεις Βιστωνίδα και σκάνδαλο. Μοιάζαμε γελοίοι να διαμαρτυρόμαστε απέναντι σε ένα τέρας όπως η Μονή Βατοπεδίου. Τότε κατανόησα ότι τελικά ο Δαβίδ είναι πολύ μικρότερος απ’ όσο νομίζουμε. Και ο Γολιάθ πραγματικό τέρας.

(Ποντίκι, 4.12.2008)