Antichrist

Ήθελα να γράψω εδώ και ένα μήνα για την τελευταία ταινία του Τρίερ, η οποία, αν και δεν τον πετυχαίνει σε πολύ καλή φόρμα (γενικότερα ο δανός είναι άνισος ως δημιουργός), αναμφίβολα έχει το ενδιαφέρον της.

Στο ενδιάμεσο διάβασα δεκάδες ποστ, αναλύσεις και κριτικές, κατά κύριο λόγο απαξιωτικές για την ταινία, με αποκορύφωση βέβαια αυτό που τον ρώτησε ένας αμερικάνος (αν δεν κάνω λάθος) δημοσιογράφος στην συνέντευξη τύπου μετά την 1η προβολή στο φεστιβάλ των Καννών, όπου απαιτούσε ουσιαστικά από τον Τρίερ να του πει για ποιον λόγο έκανε αυτό το τερατούργημα. Και πήρε την πληρωμένη απάντηση:

Οι σκηνοθέτες φτιάχνους τις ταινίες και καλούν τους κριτικούς να τις δουν - όχι το αντίθετο.

Σε μια εποχή που επιστήμη και τεχνολογία θριαμβεύουν, όσο αυτές διευκολύνουν τη ζωή μας, άλλο τόσο μας απομακρύνουν από την μητέρα-φύση. Η πραγματικότητα πλέον περπατά στα τυποποιημένα μονοπάτια της αστικής αποξένωσης, μακριά από κάθε έννοια δημιουργικότητας. Ο κήπος της Εδέμ είναι πλέον ο κήπος ενός Άλλου, όχι πάντως του εαυτού μας, ο οποίος στη θεωρία τον αντιμετωπίζει ως μια τοποθεσία ουτοπική και στην πράξη τον αποφεύγει σαν τον…διάολο. Τι θα συμβεί όμως εάν ο σύγχρονος άνθρωπος αποφασίσει, προκειμένου να γιατρέψει τα τραύματά του, να επιστρέψει σε ένα περιβάλλον φυσικό, όμοιο με εκείνο των πρωτόπλαστων; Πιο συγκεκριμένα, ποια θα είναι η έκβαση μίας τέτοιας επιστροφής για ένα ζευγάρι μακρινών απογόνων του Αδάμ και της Εύας; Ο Lars von Trier δεν μοιάζει καθόλου αισιόδοξος στη δική του απάντηση (η παρεξηγημένη αφιέρωση της ταινίας στον Andrei Tarkovsky ανοίγει έναν ενδιαφέροντα διάλογο με το σινεμά του τελευταίου όπου φύση και άνθρωπος εντάσσονταν σε ένα αρμονικό όλον). [25th Frame]

Το Antichrist δεν είναι αριστούργημα - και αυτή είναι μάλλον η κατάρα των ταινιών που είναι επώδυνες. Το σίγουρο είναι πάντως ότι πρόκειται για μια από τις ταινίες της χρονιάς με την έννοια ότι θα συζητηθεί και θα διχάσει. Και οι μεν πάντως -οι υποστηρικτές - και οι δε - οι επικριτές - θα νιώσουν μεγάλη ανακούφιση όταν πέσουν οι τίτλοι τέλους και είμαι σίγουρη ότι δε θα επιλέξουν να ξαναβάλουν τον εαυτό τους through the hell of Antichrist. Όλες οι εμπειρίες πάντως, αξίζουν έστω και για μία φορά. [pop babylon]

Αισθητικά, ήδη από το πρώτο (από αμέτρητα) τρέιλερ, είναι φανερό ότι ο σκηνοθέτης του Riget σκοπό έχει να μιμηθεί ομιχλώδεις ασιατικές και βιντεοκασετώδεις δυτικές χοροριές χωρίς να κάνει καμιά προσπάθεια να τις μελετήσει προηγουμένως, και βγάλε εσύ συμπέρασμα αν ειρωνεύεται τις ίδιες (τις χοροριές), όσους τις μιμούνται, τη τύφλα σου ή τη δικιά του. Ερμηνευτικά, Willem Dafoe και Charlotte Gainsbourg κάνουν σαφές πως τους ζητήθηκε να δείχνουν ότι καταλαβαίνουν τι λένε και τι κάνουν όσο (ζητήθηκε) και από τα λοιπά ζωντανά και σανά, αξιόλογη μπορείς να πεις τη προσπάθεια για επαγγελματισμό σε όσες σκηνές είναι του πέους, και για ραδιοφωνική εκφορά στις ατάκες εκτός φακού. [mftm]

Και τα πρώτα λεπτά του Αντίχριστου, ολόκληρο το κεφάλαιο του Προλόγου συγκεκριμένα, είναι πραγματικά χάρμα οφθαλμών, υποκλίνεσαι μπροστά στη σκηνοθετική ιδιοφυία ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς των τελευταίων δεκαετιών. Ακολουθούν τα κυρίως κεφάλαια της ταινίας, το άσπρόμαυρο δίνει τη θέση του σ'ένα ψυχρό, κλινικό σχεδόν μπλε [δεύτερο συνεχόμενο Όσκαρ φωτογραφίας από τώρα στον Anthony Dod Mantle] και βυθίζεσαι σιγά σιγά στο παρανοϊκό σύμπαν της ταινίας, χωρίς όμως να μπορείς να στρέψεις τα μάτια σου μακριά από την οθόνη, ακόμη και στις περίφημες 'δυνατές' σκηνές του φιλμ. [Winter Academy]

Μ' ΕΝΑ ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΘΡΙΛΕΡ, Ο ΛΑΡΣ ΦΟΝ ΤΡΙΕΡ ΔΟΚΙΜΑΖΕΙ ΝΑ ΣΟΚΑΡΕΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΦΟΡΑ. ΑΜΕΤΡΟΕΠΗΣ, ΥΠΕΡΦΙΛΟΔΟΞΟΣ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟΣ, ΠΑΡΑΣΥΡΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΡΤΟΥΟΖΙΤΕ ΤΟΥ ΣΕ ΜΙΑ ΡΗΧΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΩΘΗΤΙΚΗ ΟΠΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΦΑΡΣΑ. [Αθηνόραμα]

Admittedly made in the wake of a severe depression two years ago that left the director wondering if he'd ever be able to shoot another film, "Antichrist" starts with a stunning rendition of a tragic domestic occurrence. To the accompaniment of a Handel vocal piece on the soundtrack, gorgeous slow-motion black-and-white widescreen images record how a toddler falls to his death from a high apartment window on a snowy day while his oblivious parents make love nearby. Mindful to warn viewers that they can never know what they're going to see in a von Trier film, the helmer obliges by sticking one hardcore insert shot in this sequence. [Variety]

Η προσέγγιση της φύσης από τον άντρα είναι ακαδημαϊκή κι εγκεφαλική - γραμμική. Η προσέγγιση της φύσης από τη γυναίκα είναι ουσιαστική, τη βιώνει κυκλικά με το κορμί της, είναι ένα και το ίδιο. Πηγή γοητείας, δέους και φόβου πάντα η γυναίκα / φύση για τον άντρα. Για τη γυναίκα, ένα και το αυτό ο μεγάλος πόνος (της) απέναντι στην ύψιστη σκληρότητά (της), την απώλεια του παιδιού. Η πτώση. Και παρά το φόβο του και το κυνήγι μαγισσών, ο άντρας είναι αυτός που στο τέλος εισπράττει το θαύμα, που βιώνει την τελική χαρά - free lunch χωρίς ουσιαστικό πόνο - όταν η γυναίκα / φύση γεμίζει τον κόσμο καρπούς. [Thomas Xomeritis]

A star rating is not much help, since von Trier’s self-conscious arrogance is calculated to split audiences into extremist factions, but Antichrist delivers enough beauty, terror and wonder to qualify as the strangest and most original horror movie of the year. [Empire]

Ο κατά Trier "Αντίχριστος" δεν με σόκαρε, έχοντας δεί όλη την του Τριλογία της Εκδίκησης του Chan-wook Park δε με σοκάρει τίποτα πλέον. Ο κατά Trier "Αντίχριστος" σίγουρα δεν είναι αριστούργημα ούτε κάν για ταινία του Trier, δεν πιάνει μία μπροστά στο Dogville στο Europa, ή στο Epidemic. Ο κατά Trier "Αντίχριστος" θέλει να σοκάρει κι αυτό μου την σπάει. [Του Mahler το κάγκελο]

Μια θρησκευτική ταινία, αναποδογυρίζει τα μέσα έξω. Αυτό είναι ο Αντίχριστος. Γιατί πέρα από το σοκ των σκηνών, το μεγαλύτερο σοκ είναι αυτή καθ' αυτή η φιλμική δημιουργία ενός σύμπαντος από τα ανάποδα. Οι ήρωες είναι o άνθρωπος ως κατασκευή, σε μια πορεία από το σήμερα στο πρωταρχικό στάδιο των ενστίκτων. Ο Αδάμ και η Εύα, επιστρέφουν στην Εδέμ, στον παράδεισο, αφού έχουν γνωρίσει το σεξ, αφού έχουν κάνει ένα παιδί, αφού έχουν βιώσει την απώλεια του παιδιού τους και αφού έχουν φορτωθεί την ενοχή γι’ αυτό, επιστρέφουν στη φύση. [cinema]

Ο Lars von Trier μου φαινόταν αντιπαθητικός απ’την πρώτη στιγμή που τον είδα. Το σύνολο των δηλώσεών του περί «καλύτερου σκηνοθέτη στον κόσμο» κι η υπέρμετρη αλαζονεία, καθώς κι η torture porn βία του ‘Antichrist’ (κι ας αρνείται τον όρο) μου προκαλούν γέλιο. Tarkovsky με δάνεια Takashi Miike δεν γεννιέσαι, ούτε γίνεσαι στην πορεία (βλέποντας ότι δε σε παίρνει να κάνεις φιλμ χωρίς σοκ και προκλήσεις). That’s life.. [Κομμάτια ενός ολογραφικού ρόδου]

Antichrist is atmospheric, moody, technically impressive and pretty mysterious. It's gory and contains a couple of harsh scenes, but never actually shocking (let alone added for simple shock value). The mix of drama and horror works very well and the actors give their all (or almost, as they used body doubles for two scenes) to make it work. It's certainly not a film for everyone, especially not if you're looking for simple and pure horror or drama fun, but if you like to be surprised, there's plenty to enjoy here. Hope Von Trier continues on this path, it would be a shame to see his talent further wasted on any more Dogme films. [Twitch]


*Άμα δεν το πω, θα σκάσω:*
Δηλαδή οι Άδοξοι Μπάσταρδη είχαν κανένα μεγάλο ενδιαφέρον; Απλά το "έβλεπες πιο εύκολα". So what?