27 Μαΐου 2010

Στέλιος Ράμφος - Το Αδιανόητο Τίποτα (Φιλοκαλικά ριζώματα του νεοελληνικού μηδενισμού)


δεν μπορώ να τον αγνοήσω με τίποτα, ακόμα κι αν λέει πολλές φορές τα αυτονόητα... ακούστε πόσο ωραία τα μαζεύει όλα σιγά - σιγά στο λόγο του:

α) ραδιοφωνική συνέντευξη στον Flash

β) συνέντευξη στην Ελευθεροτυπία

Εχω την εντύπωση ότι το «κλειδί» του βιβλίου σας είναι η διάσταση ανάμεσα στο συναίσθημα και στη λογική που υποστηρίζετε ότι επέβαλε η ορθόδοξη ασκητική παράδοση στη νεότερη Ελλάδα. Με ποιον τρόπο όμως αυτή η διάσταση οδηγεί σε μηδενιστικές νοοτροπίες σήμερα;

«Εάν δεχθούμε ότι, για να φτάσουμε στον Θεό, όπως ήθελαν οι ασκητές, πρέπει να εξοντώσουμε κάθε στοιχείο λογικό από μέσα μας, να το αφανίσουμε, τότε μένουμε στη θεότητα ως απόλυτο αίσθημα και βρισκόμαστε ένα βήμα από το μηδέν. Γιατί αν το απόλυτο είναι κενό και δεν έχει καμία λογική, τότε δεν έχεις παρά να κυνηγάς σκιές. Η διαδικασία αυτή, που απορρίπτει τη λογική, διαμορφώνει ψυχολογίες ακράτητα συναισθηματικές, σαν αυτές που βλέπουμε στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Ολα είναι αντιδράσεις συναισθηματικές, άκριτες, απερίσκεπτες. Γιατί λείπει ο συντελεστής εκείνος που μορφώνει κάτι. Η λογική δεν είναι απλώς κρίση, είναι μηχανισμός που διαμορφώνει το αόριστο σε συγκεκριμένο για να κατανοήσω τη ζωή και να σχετιστώ μαζί της. Γιατί αλλιώς μένω εγώ με μένα. Η σημερινή κρίση στην Ελλάδα δεν είναι αυτών των ημερών, κυοφορείται τουλάχιστον από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και εκδηλώνεται έντονα με τη μεταπολίτευση. Τι ήταν η μεταπολίτευση; Ενα ξεχείλισμα, μια αχαλίνωτη έκρηξη αισθήματος».

γ) τηλεοπτική συνέντευξη στην ΕΤ1


Σ. Ράμφος - Γ. Μαλούχος ,ΕΤ1, "ΤΟ ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ ΤΙΠΟΤΑ" from antifono.gr on Vimeo.

5 σχόλια:

  1. Είναι ο άνθρωπος που ανακάλυψα μάλλον αργά, αλλά μου ενέπνευσε ελπίδα για το αύριο. Συμπάθησα τον ...Μαλούχο από τη στιγμή που έφερε το Ράμφο στην εκπομπή του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. επιτέλους, μια συζήτηση χωρίς να αναφερονται οι όροι καπιταλισμός και νεοφιλελευθερισμός

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. χμμ. Ενδιαφέρουσα η έντυπη συνέντευξη αλλά παρόλο που παρουσιάζεται ενάντιος στις τετελεσμένες αλήθειες, εκφράζει πολύ απόλυτα τις πεποιθήσεις του. Διαφωνώ κυρίως στο ότι η ιδεολογία δημιουργεί ψυχικό μπλοκάρισμα, στο ότι χρειαζόμαστε ανθρώπους χωρίς παρελθόν και στην αποδοχή ότι «Ελευθερία χωρίς ευθύνη και προσπάθεια είναι μια τραβεστί ελευθερία, είναι ψέμα» ως αδιαμφησβήτητη. Σε αυτά διαφωνώ. Έχει ενδιαφέρον η συνέντευξη όμως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. "παρόλο που παρουσιάζεται ενάντιος στις τετελεσμένες αλήθειες, εκφράζει πολύ απόλυτα τις πεποιθήσεις του" μάλλον έχεις δίκιο, αν και κατά την διάρκεια της εργογραφίας του διαπιστώνει κανείς και μεταστροφές στις απόψεις του μέσα στο χρόνο (τώρα αν αυτό είναι καλύτερο ή χειρότερο, το συζητάμε βέβαια).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Το "Αδιανόητο Τίποτα" - που διαβάζω αυτόν το καιρό - είναι ένα βιβλίο που πήρα από μία αντίφαση: περιμένοντας να το εκτιμήσω χωρίς να συμφωνήσω μαζί του!
    Πρέπει να πω ότι το βρήκα όπως το περίμενα.
    Πρώτα απ'όλα βρήκα κάτι που ήλπιζα να βρω! Ζητούσα, όπως λέει το κείμενο πιο πάνω, "μια πρωτότυπη και γόνιμη μελέτη ενός έργου που έχει σημαδέψει , τον ανατολικό τουλάχιστον Χριστιανισμό , δηλαδή την Φιλοκαλία". Γιατί ήθελα να μάθω και κάποια "φιλολογικά" πράγματα για τη Φιλοκαλία (που έχω διαβάσει) αλλά και να γνωρίσω και 'κριτικές' απόψεις και στάσεις προς αυτή. Σ' αυτό "το αδιανόητο τίποτα" με ικανοποίησε πλήρως!
    Έπειτα, δεν περίμενα να συμφωνήσω γιατί - έχοντας ακούσει "την κεντρική ιδέα" που προβάλλει το βιβλίο αυτό έβρισκα το κεντρικό του 'επιχείρημα' να είναι λογικά άτοπο. Γιατί αν δεχτούμε να αποδώσουμε στη Φιλοκαλία, τα στραβά και ανάποδα της Ελλάδας και του Έλληνα του 21ου αιώνα, να το δεχτώ, πολύ πιθανό, γιατί όχι; (είπα), αλλά τότε τα καλά και τα θετικά (που δε μπορεί θα υπάρχουν) που πρέπει να τα αποδώσουμε;;; Δεν μπορεί ένα βιβλίο να 'φταίει' για όλα τα στραβά, και να μην έχει και κάποιο ρόλο στα καλά, αυτού του τόπου και αυτού του λαού... Γι'αυτό το λόγο - αν και ήμουν ανοιχτός να διαψευστώ αν κατάφερνε να με εκπλήξει - δεν περίμενα να με πείσει. Και δεν με έπεισε, αλλά όχι για τον ένα λόγο που περίμενα, μόνο, αλλά και για ένα δεύτερο κι ένα τρίτο σχετικό:
    Ο δεύτερος λόγος είναι ότι προσπαθεί στο βιβλίο ο συγγραφέας να αξιολογήσει βιώματα χωρίς να έχει ο ίδιος κάποια ανάλογα (ή χωρίς να το ομολογεί). Ενώ ο τρίτος λόγος είναι ότι δεν τολμά να θεωρήσει τα βιώματα των Ησυχαστών ως "ιδεολογίες" ή "διανοητικά" προϊόντα αλλά το αφήνει να αιωρείται και πολύ πλάγια μόνο τα αντιμετωπίζει ως "ιδεολογίες" ή "διανοητικά" προϊόντα.
    Τελικά δηλαδή γράφει και σχολιάζει και αξιολογεί έναν "ταξιδιωτικό οδηγό" που αφορά μια χώρα την οποία δεν έχει επισκεφθεί ποτέ... χωρίς να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα όσα γράφουν αφού τα θεωρεί εκ των προτέρων περισσότερο "συμβολικά" παρά "βιωματικά". Αλλά αυτό είναι που κάνει τη Φιλοκαλία να ξεχωρίζει αλλά και να μοιάζει απόκοσμη για το σημερινό σχολιαστή της "πολυθρόνας": μιλά για βιώματα - αλλά τόσο ξένα σε σχέση με αυτά που έχουμε συνηθίσει, ώστε να μας φαίνεται απίθανο να μην είναι "συμβολικές" οι περιγραφές. Το αντίθετο κλονίζει τον "κόσμο" που χτίζουμε γύρω μας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή