26 Μαρτίου 2010

Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Αγία Νοσταλγία (1993)
Υπήρξαν διάφορες προσπάθειες νωρίτερα, αλλά η τύχη τα 'φερε έτσι ώστε ο εργολάβος δημοσίων έργων από τον Τύρναβο Θανάσης Παπακωνσταντίνου να εμφανιστεί με τον πρώτο ολοκληρωμένο του δίσκο στην ελληνική δισκογραφία στα 34 του χρόνια. Παραγωγός στο πρώτο μεγάλο βήμα ήταν ο Νίκος Παπάζογλου (όπως και στον πρώτο δίσκο του Σωκράτη Μάλαμα).  Τα 13 τραγούδια είναι "περίεργα λαϊκά" όπως είχε πει 11 χρόνια πιο πριν ο Χατζιδάκις για την συμμετοχή του στους αγώνες τραγουδιού της Κέρκυρας. Επιστρέφοντας σήμερα πίσω, πέραν του εκπληκτικού τίτλου, συναντάμε ένα υπέροχο ομώνυμο τραγούδι και ένα ακόμη, που μάθαμε να τραγουδάμε από τα live κάπου δέκα χρόνια αργότερα, από τον ίδιο τον δημιουργό ή και από νεότερους καλλιτέχνες. Η ειρωνεία είναι πως τα υπόλοιπα τραγούδια του δίσκου παραμένουν εν πολλοίς άγνωστα στο ευρύ κοινό, παρότι όπως λέει —σωστά— κι ο ίδιος ο συνθέτης, είναι μερικά από τα καλύτερά του. Έφταιγε το timing: το νέο "έντεχνο" θα φούντωνε σύντομα και θα πρόσφερε στο ακροατήριο πιο εύπεπτα ελληνόφωνα τραγούδια από τα Τρία Ρουμπαγιάτ και το Λύκος Κακός. "Ούτε και σήμερα οι άνεμοι δεν θα μας πάρουν" λοιπόν, αλλά στην περίπτωσή μας γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος.

4/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Στις Χαραυγιές Ξεχνιέμαι, Όνειρο, Αγία Νοσταλγία
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Τρία Ρουμπαγιάτ, Οργανικό, Λύκος Κακός


Στην Ανδρομέδα και στη Γη (1995)
Ο δεύτερος δίσκος κίνειται λίγο-πολύ στα ίδια πλαίσια, με την διαφορά ότι εδώ τα μισά τραγούδια ερμηνεύονται από την Μελίνα Κανά και τον Σωκράτη Μάλαμα, που ασχολήθηκε και με την ενορχήστρωση (στην Αγία Νοσταλγία 6 τραγούδια ερμήνευε ο Γιώργος Μιχαήλ). Υπάρχουν κάποιες ευκολίες μουσικά και στιχουργικά που βοηθούν ενδεχομένως κάποιους ακροατές (Η Τράτα), αλλά η δύναμη του δίσκου κρύβεται σε εκείνα ακριβώς τα τραγούδια που είχαν χαρακτηριστικά τα οποία τώρα αναγνωρίζουμε ως "δικά του". Ο δημιουργός προσπαθεί να βρει το στίγμα του και πριν ο στόχος αυτός πραγματωθεί, θα ταξιδέψει —ηθελημένα ή μη, παραμένει για μένα άγνωστο— με όχημα την φωνή της Κανά σε περισσότερο λαϊκά μονοπάτια.

3.5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Κάτω απ' το μαξιλάρι, Ανδρομέδα
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Του κάτω κόσμου οι φυλακές, Άστρο του Πρωινού


Της Αγάπης Γερακάρης (1996)
Ένα χρόνο μετά λοιπόν, η Μελίνα Κανά αναλαμβάνει χρέη ερμηνευτή και ο Παπακωνσταντίνου (που ερμηνέυει μόνο ένα από 11 κομμάτια) εισχωρεί για τα καλά στα χωράφια του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού. Αυτό δεν είναι εξ' ορισμού υποτιμητικό, ειδικά όταν γίνεται με τραγούδια σαν το Έρημα Κορμιά ή το Όταν Τραγουδάω, ωστόσο στερούσε από την δυναμική του δίσκου (και του συνθέτη γενικότερα) το κάτι παραπάνω, εκείνο που θα τον διαφοροποιούσε από όλους τους άλλους. Η ατολμία στην ενορχήστρωση έχω επίσης την υποψία πως δεν βοήθησε καθόλου, αλλά αυτό το λάθος τουλάχιστον δεν θα επαναλαμβανόταν στο επόμενο βήμα.

3/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Αποσπερίτης, Όταν Τραγουδάω
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Έρημα κορμιά, Φεϊρούζ


Λάφυρα (1998)
Τα Λάφυρα, η δεύτερη ολοκληρωμένη συνεργασία με την Μελίνα Κανά (και τους Ashkhabad), ήταν θα έλεγα ο πρώτος δίσκος του Παπακωνσταντίνου που έκανε κάποια αίσθηση. Το Βάλε Κρασί ας πούμε, δεν ακουγόταν σαν τίποτα που μπορούσες ν' ακούσεις εκείνη την εποχή στα ραδιόφωνα. Η δύναμη και η συνοχή του υλικού ήταν εμφανής και η αυτοπεποίθηση κυριαρχούσε πίσω κι απ' τα 12 κομμάτια. Τώρα που το σκέφτομαι, είναι από τους καλύτερους έντεχνους λαϊκούς δίσκους της δεκαετίας του 90. Αντιλαμβάνεται κανείς πως αν έμενε στον ίδιο μουσικό χώρο, η επανάληψη θα ήταν μοιραία. Το ότι θα πραγματοποιούσε την υπέρβαση πηγαίνοντας ακόμα πιο βαθιά στη μουσική μας παράδοση όμως, ήταν κάτι που δεν το φαντάστηκε κανείς.

4/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Αερικό, Μιλώ για σένα, Βάλε κρασί
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Απόψε, Στυλίτης, Όποιος αγάπησε δεν ξέρει να το πει


Βραχνός Προφήτης (2000)
Το φθινόπωρο του 2000, δύο λέξεις έρχονταν πρώτες στα χείλη όλων όσων ήθελαν να μιλήσουν για τον δίσκο με εκείνον τον απίστευτο τύπο στο εξώφυλλο: πολιτισμικό σοκ. Και ήταν, πράγματι. Ο Βραχνός Προφήτης έσκασε σαν ατομική βόμβα στα λιμνάζοντα νερά της ελληνικής δισκογραφίας στην αυγή του 21ου αιώνα και ακούστηκε πιο βαθύς, πιο πρωτοπόρος και πιο ουσιαστικός από οποιονδήποτε άλλο ελληνικό δίσκο είχε ακουστεί τις τελευταίες δεκαετίες (τουλάχιστον από τον πρώτο δίσκο των Τρυπών και έπειτα). Από τα πρώτα δευτερόλεπτα ως το τέλος, τα τραγούδια ήταν καθηλωτικά. Δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι ξεκίνησα να πάω σε ένα ακόμη φοιτητικό πάρτι εκείνο το φθινόπωρο και μιας και έφτασα πρώτος, πρόλαβα έναν φίλο που μόλις είχε επιστρέψει από το μετρόπολις κρατώντας τον δίσκο στα χέρια και τον βάλαμε αμέσως να ακούσουμε 1-2 κομμάτια πριν έρθουν οι υπόλοιποι. Τελικά τον ακούσαμε ολόκληρο, το μεγαλύτερο διάστημα σιωπηλοί, απαιτώντας από όποιον ερχόταν να κάνει το ίδιο, αφού ρωτούσε απεγνωσμένα "τι είναι αυτό που ακούμε;;;" Η κυριαρχία του Βραχνού Προφήτη (και του ίδιου του Παπακωνσταντίνου) ήταν ακαριαία και απόλυτη στην δεκαετία που μόλις ξεκινούσε, κι αυτό έμοιαζε φυσικό από την εισαγωγή ακόμα του Ήμερου Ύπνου. Ομολογώ ότι είχα και έχω ακόμα την ένστανση πως η παραδοσιακή μουσική μπορεί να αναπτυχθεί και σε πιο τζαζ κατευθύνσεις, σε αντίθεση με την ροκ χροιά που καθιέρωσε ο δίσκος, ωστόσο η απήχηση που είχαν τέτοια εγχειρήματα πριν και μετά τον Βραχνό Προφήτη, δεν επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό μου. Ας είναι. Υποκλινόμαστε στο θάρρος του Θανάση Παπακωνσταντίνου που έπαιξε με τις παραδοσιακές και τις ηλεκτρικές φόρμες τόσο εύστοχα και τόσο... ελληνικά, αναγκάζοντας τους πάντες να δώσουν προσοχή. Εκπληκτικός δίσκος που άλλαξε τα δεδομένα και, ειρήσθω εν παροδω, λείπει εδώ και καιρό από την λεγόμενη ανεξάρτητη αγγλόφωνη μουσική σκηνή.

5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Οι τρεις ανθοί, Πεχλιβάνης, Α.Μάνθος, Όταν χαράζει, Ήμερος Ύπνος
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Παλιά πληγή, Μ81, Σαμπάχ


Αγρύπνια (2002)
Σα να μην έφτανε ο Βραχνός Προφήτης, 2 χρόνια μετά ο Παπακωνσταντίνου θα εξαπολύσει και δεύτερη θριαμβευτική επίθεση στο κάστρο της έντεχνης μουσικής, που είχε αρχίζει πλέον να καταρρέει (πάντα κάπως έτσι το είχα στο μυαλό μου, ότι δηλαδή παραλίγο να γίνει έντεχνος χωρίς να το θέλει κι έπειτα διέλυσε το 'σύστημα' εκ των έσω, ξεπερνώντας όλους τους υπόλοιπους). Πρόκειται για τον πιο ολοκληρωμένο του δίσκο, ο οποίος κατά γενική ομολογία ήταν καλύτερος στα σημεία από τον δημοφιλή προγενέστερό του. Στην Αγρύπνια πλέον, η αυτοπεποίθηση του δημιουργού ξεχειλίζει —η δεύτερη αριστουργηματική ανάγνωση τραγουδιών από τους δύο πρώτους δίσκους έρχεται απλά να το επιβεβαιώσει. Σκοτεινή, ασυμβίβαστη, απόλυτη και αληθινή, καθιερώνει το μουσικό ιδίωμα του Θανάση (πλέον) και θέτει το όριο για το που μπορεί να πάει η σύγχρονη ελληνική μουσική. Η Αγρύπνια ήταν το σίγουρο βήμα του νικητή.

5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Αγρύπνια, Αγία Νοσταλγία, Άστρο του πρωινού, Liquid, Ενύπνιο,
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Τειρεσίας, Να βγαίνεις απ' το όνειρο, Έργο Αρ. 1 σε Mib για τσεκούρι και τηλεόραση


Τα Ζωντανά (2004)
Ακολούθησε ένα διάλειμμα, στην διάρκεια του οποίου γινόταν το αδιαχώρητο στα live του με τους λαϊκεδέλικα (όπως ονομάστηκε η μπάντα του), που συνήθως κρατούσαν κάτι 4ωρα και οδηγούσαν το ετερόκλητο κοινό τους σε διονυσιακές γιορτές με χορό και τραγούδι. Τα Ζωντανά δεν είναι best of αλλά αντίθετα καταγράφει περισσότερο την ατμόσφαιρα αυτών των συναυλιών, καθώς και την αδυναμία του κοινού στην Μάρθα-θεά-είσαι-όλα-τα-λεφτά Φριντζήλα. Σε κάθε περίπτωση, δεν νομίζω να υπάρχει άλλο live album στον κόσμο που να έχει τo Βάρκα μου Μπογιατισμένη τέσσερα τραγούδια πριν το Guns of Brixton (κι αυτό να μην ξαφνιάζει κανέναν). Ένα ζωντανός δίσκος όμως είναι πάντοτε πηγή ανησυχίας: τι θα ακολουθήσει μετά;

4.5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Κάλαντα, Α.Μάνθος
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Παλιά πληγή, Βάρκα μου μπογιατισμένη


Η Βροχή από Κάτω (2006)
Ακολούθησε ο πιο περίεργος (και για κάποιους ο πιο ενδιαφέρων) δίσκος της δισκογραφίας του, για τον οποίο ό,τι και να πιστεύει κανείς, απέδειξε ότι ο δημιουργός παραμένει ενεργός και διαισθάνεται πότε το επόμενο βήμα πρέπει να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Είχε έρθει η ώρα για κάτι πιο προσωπικό και πιο πειραματικό. Στην Βροχή από Κάτω ο Παπακωνσταντίνου θα χαθεί στα ηχοτοπία του Satie και διάσπαρτες ιδέες που είχαν μείνει ημιτελείς τα προηγούμενα χρόνια, σκόρπιους στίχους και άλλες εμμονές που μαζεύτηκαν όλα μαζί προσπαθώντας να δώσουν ένα όμορφο αποτέλεσμα και —γιατί όχι;— να ανιχνεύσουν νέους μουσικούς δρόμους. Η αποτίμηση δείχνει θετική για το πρώτο σκέλος και αρνητική για το δεύτερο (τουλάχιστον μέχρι στιγμής). Ο δίσκος έχει κάποιες εξαιρετικές στιγμές και τον χαρακτηρίζει μία όμορφη μελαγχολία, χωρίς ωστόσο να αποφεύγει τα φλύαρα σημεία και τις υπερβολές. Απουσιάζει με άλλα λόγια η δυναμική των δύο προηγούμενων κορυφών, που θα μπορούσε ακόμη και να καλύψει αυτές τις αδυναμίες. Κοιτώντας συνολικά τη δισκογραφία του, αποτελεί ένα στοιχείο που της δίνει μεγαλύτερο εύρος, χωρίς όμως να επισκιάζει όσα προηγήθηκαν. Τουλάχιστον, όχι ακόμη.

4/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Τα μολύβια, Βάλια Κάλντα
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Ορυχεία, Σάρα, Μου 'κλασες τ΄αρχίδια κύριε μοίραρχε


Διάφανος (2006)
Ο επόμενος δίσκος ήταν σαφέστατα πιο εξωστρεφής, επιστρέφοντάς μας στο συναυλιακό κλίμα (όπως συζητούσαμε και εδώ στο blog, που τότε μέτραγε τις πρώτες του μέρες!) και αποτελούσε ουσιαστικά μία άτυπη συνέχεια της Αγρύπνιας. Ο Θανάσης μοιράζεται τις ερμηνείες με Μάλαμα και Φριντζήλα, ενώ ο Φώτης Σιώτας κλέβει την παράσταση με την νέα ανάγνωσή του στο Αερικό που γνωρίζαμε από την Μελίνα Κανά. Ο Μάλαμας ερμηνεύει το ομώνυμο κομμάτι παρότι στα live είχε λατρευτεί από την Μάρθα, ενώ εκείνη με τη σειρά της παρουσιάζει τον Βασιλιά από την πανέμορφη ταινία του Νίκου Γραμματικού. Τραγούδια που ξέραμε και τραγούδια που περιμέναμε να ακούσουμε, δυνατά και μελωδικά, τραγούδια για πατσατσίδικο και για κομμώτριες, το πρώτο τραγούδι για την ελληνική μπλογκόσφαιρα κι ένα στο οποίο συμμετέχει "η χορωδία Τσιούξανης χωρίς μαέστρο και αρκετές σκατόμυγες από την περιοχή Αμυγδαλή Λάρισας". Όμορφα, αλλά επιστρέφουμε στα σίγουρα.

3.5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Αερικό, Διάφανος
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Βασιλιάς, Στην κοιλάδα των Τεμπών


Ο Σαμάνος (2008)
Όταν άκουσα πως ο επόμενος δίσκος του Παπακωνσταντίνου θα ήταν μία συνεργασία με τον Διονύση Σαββόπουλο, ο οποίος θα ερμήνευε σχεδόν όλα τα τραγούδια, σκέφτηκα ότι ως εδώ ήταν, το παιχνίδι τελείωσε. Πράγματι, αν και ο δίσκος δεν είναι σε καμία περίπτωση άσχημος ή αταίριαστος, θέτει επιτακτικά σχεδόν το ερώτημα που ο δημιουργός μας είχε συνηθίσει να απαντά χωρίς μεγάλη δυσκολία:  πού θα πάμε μετά; Αντιγράφω τον εαυτό μου και συνοψίζω: 12 δουλεμένα τραγούδια (οι μουσικοί του δίσκου είναι εξαιρετικοί, ξεχωρίζω ενδεικτικά την Βάσω Δημητρίου και τον Γιώτη Κιουρτσόγλου), δίνουν ένα αποτέλεσμα που σκέκεται γερά στα πόδια του και διεκδικεί περίοπτη θέση στην δισκογραφία των δύο δημιουργών του. Δύσκολα θα το καταφέρει πάντως, κυρίως γιατί αυτή η μουσική περιοχή έχει χαρτογραφηθεί πληρέστατα από τους προηγούμενους δίσκους του Παπακωνσταντίνου, ενώ απουσιάζει το "τραγούδι-σταθμός", που θα έδινε στον Σαββόπουλο μία διαχρονική ερμηνεία. [...] αντιμετωπίζω τον δίσκο σαν το κλείσιμο ενός κύκλου (για τον Παπακωνσταντίνου), περιμένοντας κάτι πραγματικά καινούργιο την επόμενη φορά. Δύο χρόνια έχουν περάσει σχεδόν από τότε, και όσο η "επόμενη φορά" πλησιάζει, το ερώτημα θα επανέρχεται με μεγαλύτερη αγωνία.

3.5/5

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Ramon
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ: Αυτό


20+1 τραγούδια του Θανάση


21* Όταν τραγουδάω
Κλέβω λίγο στο τέλος και προσθέτω ένα λίγο-πολύ αταίριαστο τραγούδι με όλα τα υπόλοιπα, γιατί του έχω μεγάλη αδυναμία. Εκείνο το Αχ ζωή, μάγισσα, να σε μάθω άργησα που τραγουδά η Κανά στο ρεφρέν, όσο χαζό και 90s' ραδιοφωνικό έντεχνο κι αν ακούγεται τώρα, τότε δεν μπορούσα να του αντισταθώ. Ούτε και τώρα, εδώ που τα λέμε.

20. Ανδρομέδα
Πρώτο χαρακτηριστικό δείγμα αυτών που θα επακολουθήσουν, σε ρυθμό, στίχο και μουσική, παιγμένο με παραδοσιακά όργανα κατασκευής του (που έχουν δεσπόζουσα θέση σε όλους τους δίσκους του) και κυρίως εισάγοντας την διονυσιακή φιλοσοφία του στο τραγούδι (αυτό το τελευταίο μπορεί να ακούγεται λίγο κλισέ τώρα πιά, αλλά το 1995 δεν ήταν).

19. Στην κοιλάδα των Τεμπών
Ένα από τα τραγούδια που αν δεν τα έλεγε ο Μάλαμας, πιθανότατα δεν θα τα είχαμε προσέξει καθόλου. Ο γερο-πλάτανος που όπως μας είπε ο (φλύαρος) Πηνειός ήτανε άνθρωπος παλιά κι είχε παιδιά στην ξενιτειά... Ακούγεται τόσο απλό, τόσο φυσικό, λες και λέει την πιο απλή ιστορία του κόσμου, κι εκεί ακριβώς βρίσκεται η δύναμή του: συνθέτης και τραγουδιστής επιβάλλουν την φυσικότητά του.

18. Βάλια Κάλντα
Σ' αυτό το τραγούδι ο Παπακωνσταντίνου τραγουδά σαν τον Ψαραντώνη(!), βγάζοντας με δυσκολία τις λέξεις απ' το στόμα του για το νερό στη Βάλια Κάλντα που "είναι πιο ζεστό απ' το αίμα κι έτσι εκεί τα μανιτάρια κάνουν την αλήθεια ψέμα"... Ουσιαστικά το πρώτο τραγούδι του δίσκου (μετά από την απαγγελία του Ό,τι δεν μπόρεσε), η μουσική του έδινε το στίγμα για την περιπέτεια της Βροχής από Κάτω.

17. Μιλώ για σένα
Εδώ είναι μία από καλύτερες λαϊκές του στιγμές. Η Κανά το αποδίδει εξαιρετικά στα Λάφυρα, πατώντας πάνω σε μουσική που θυμίζει ιρλανδικά βουνά και στίχους από ινδιάνους της αμερικάνικης ενδοχώρας! Ο δίσκος ήταν πραγματικό χωνευτήρι, χωρίς να χάνει σε κανένα σημείο την προσβασιμότητά του στο κοινό, και το Μιλώ για σένα είναι μία καλή εξήγηση γι' αυτό.

16. Τα μολύβια
Τα Μολύβια ήταν από τις εύστοχες στιγμές της Βροχής από κάτω, γιατί αν και αρκετά πειραματικό, δεν χάνει την λυρικότητα της αφήγησης: Ανύποπτος για τ' αύριο, θλιμμένος για το χθες, ανίδεος για τα θαύματα που γίνονται τις νύχτες...

15. Όνειρο
Αναφορά στους παλιούς ρεμπέτες, το Όνειρο (τραγουδισμένο από τον Γιώργο Μιχαήλ) παίζει με παλιούς ρυθμούς και προσωπικές ιστορίες, για να κερδίσει επάξια τη θέση του ως ένα από τα καλύτερα τραγούδια του πρώτου δίσκου. Δεν μπορείς να το τραγουδήσεις εύκολα, αλλά η ακρόασή του σε ανταμοίβει.

14. Ήμερος ύπνος
Η μεθυστική εισαγωγή του Βραχνού Προφήτη με τους εκπληκτικούς στίχους του Χρήστου Μπράβου, από τους πλέον δυνατούς που συναντούμε στους δίσκους του Παπακωνσταντίνου: Και όμως το πιο γλυκό βιολί το παίζει ο θά-να-τος. Τα ποιήματα του Μπράβου, λες και είναι λόγια από τον κάτω κόσμο, δίνουν τον τίτλο του δίσκου και σε μεγάλο βαθμό τον ορίζουν και θεματολογικά.

13. Αστρο του πρωινού (δεύτερη εκτέλεση)
Υπήρχε και Στην Ανδρομέδα και στη γη, τραγουδισμένο από τον Παπακωνσταντίνου, αλλά η δυναμική της Αγρύπνιας το μεταμόρφωσε κυριολεκτικά και εμπιστεύτηκε την επαν-ερμηνεία του στον Νίκο Παπάζογλου, ο οποίος το προσέγγισε με τη γνώριμη ζεστή φωνή του, που έκανε εκείνο το "και τούτη η μέρα ας μας βρει μ' αυτούς που αγαπούμε" να ακούγεται σαν ευχή που θα πραγματοποιηθεί χωρίς καμία αμφιβολία. Η μεταμόρφωσή του σε κρυφό-16λεπτο track ήταν ίσως υπερβολική, αλλά ένας τέτοιος δίσκος δεν θα μπορούσε παρά να τελειώνει με το δικό του στυλ.

12. Όταν χαράζει
Ο Αγγελάκας δεν θα μπορούσε να ήταν απών από τον πιο κομβικό δίσκο της προηγούμενης δεκαετίας. Ο άνθρωπος είναι πάντα κοντά σε οτιδήποτε αξιόλογο συμβαίνει. Κι αν και θα χρειαστούν τουλάχιστον 2 αντίστοιχα ποστ για την αφεντιά του, να παρατηρήσω απλά εδώ ότι χωρίς την δική του ερμηνεία, αυτό το τραγούδι θα σήμαινε για όλους πολλά λιγότερα.

11. Αποσπερίτης
Το μοναδικό τραγούδι που ερμήνευσε ο Θανάσης στον τρίτο δίσκο ήταν και το καλύτερό του. Ερωτικό με ένα περίεργο τρόπο, ξεχώρισε αμέσως για όλους τους σωστούς και λάθος λόγους: Τα βήματά μας / άθελά μας / είναι δώρα ακριβά / γι' αυτούς που μένουν και περιμένουν / το σούρουπο μιαν αγκαλιά... Μη δώσεις σε τριτοδεσμίτισα/θεωρητικής κατεύθυνσης τέτοιο στίχο γιατί την έβαψες.

10. Κάλαντα
5-10-15-20-25-30-35-40-45-50-55-60-65-70-75-80-85-90-95-100.Βγαίνεις! Όποιος αμφιβάλει για την λατρεία της Φριντζήλα στις συναυλίες εκείνης της περιόδου, δεν έχει παρά να ακούσει πώς τραγουδάει τα παραδοσιακά Βαΐτικα κάλαντα στα Ζωντανά (και γενικότερα τα κομμάτια του δεύετρου cd).

9. Α.Μάνθος
Μέρος της μυθολογίας του Βραχνού Προφήτη, ο Άλφα Τελεία Μάνθος αγαπήθηκε από την πρόζα της εισαγωγής ακόμα (η οποία ακούγεται ανεπτυγμένη στην ζωντανή ηχογράφηση του 2004) και είναι ένα από τα τραγούδια που αντλούν την θεματολογία τους από άγνωστα περιστατικά στο περιθώριο της ελληνικής ιστορίας, πριν περάσει(;) στην πλευρά του δυτικού κόσμου. Η καλύτερη αντιστοιχία που μπορώ να βρω είναι εκείνη με το αμερικάνικο γουέστερν. Ο Παπακωνσταντίνου τραγούδα για αντιήρωες της υπαίθρου που ποτέ δεν διάβαζες σε ένα ακαδημαϊκό χρονικό, αλλά αποκαλύπτουν στοιχεία της λαϊκής μας ιδιοσυγκρασίας καλύτερα απ' οτιδήποτε άλλο. Μία Ελλάδα πριν την τηλεόραση και μακριά απ' τα αστικά κέντρα, μεγάλωσε γενιές και γενιές παρέα με τέτοιες ιστορίες.

8. Κάτω απ' το μαξιλάρι
Ένα από τα πλέον ιδιαίτερα και τρυφερά του τραγούδια, τραγουδισμένο από τον ίδιο στον δεύτερο δίσκο, ακούγεται σαν αρχαίο νανούρισμα, γεμάτο σκληρή αισιοδοξία που σου δίνει δύναμη να συνεχίσεις. Είναι ένα καλό παράδειγμα τραγουδιού που δεν θα μπορούσε κανένας άλλος να γράψει με αυτό τον τρόπο.

7. Διάφανος
Μετά της ασάφεια της Βροχής από κάτω, ο Διάφανος ήρθε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να συσπειρώσει ξανά τους οπαδούς. Ακόμα κι αν αμφιβάλλουμε για τον δίσκο συνολικά, το ομώνυμο είναι ένα all time classic κομμάτι του ήχου 'Θανάσης Παπακωνσταντίνου' και, παρότι ήταν μεγάλο σουξέ της Φριντζήλα στις συναυλίες, η στιβαρή ερμηνεία του Μάλαμα που προτιμήθηκε στο δίσκο δεν άφησε κανέναν παραπονούμενο.

6. Πεχλιβάνης
Γαμημένη τηλεόραση! αυτό είναι το τραγούδι σου. Οργισμένος από την αρχή μέχρι το τέλος, ο Πεχλιβάνης (=παλαιστής στα τούρκικα) γράφτηκε για να πει τα συναισθήματά που ένιωσε γυρίζοντας απ'το στρατο, όταν μπηκε σπίτι και οι γονείς του ήταν απορροφημένοι από ένα μεξικανικο σιριαλ και ουσιαστικά αδιαφόρησαν για την επιστροφή του. Αγέρα να 'σαι τιμωρός λοιπόν, να 'σαι και παιχνιδιάρης, κι αν βαρεθεί η ψυχούλα μου, να 'ρθεις να μου την πάρεις, για να κοιτάει από ψηλά, του κόσμου τη ραστώνη να ξεχαστεί σαν των βουνών, το περσινό το χιόνι... Στο κλείσιμο ο Παπακωνσταντίνου σπάει τον ήχο σε 2 κανάλια, το ένα λαϊκό κι ακουστικο και το άλλο ηλεκτρικό και βρώμικο, για να δείξει πόσα πολλά πράγματα μπορείς να πετύχεις με μία απλή ιδέα (στις συναυλίες δε, αυτό ήταν το σημείο που περίμεναν όλοι για να ξεσπάσουν και να αποκαλύψουν το ροκ παρελθόν τους). Ούτε λίγό ούτε πολύ, ένα επικό τραγούδι.

5. Στις Χαραυγιές Ξεχνιέμαι
Το τραγούδι που άνοιγε τον πρώτο του δίσκο και πραγματικά λατρεύτηκε στις συναυλίες, ενώ έκανε και δεύτερη καρίερα με την φωνή του Γιάννη Χαρούλη. Λαϊκό στη βάση του, άρα γκρινιάρικο και σουρεαλιστικό, πετά τη σκέψη σαν σκουπίδι, τη λογική απαρνιέται, βαστάει το νου να μην γκρινιάξει για την αδικία του κόσμου και βαράει μια τουφεκιά ζαχαρωτή για να σκορπίσει του χαρτοπόλεμου τη βία. Αν έβγαινε λίγα χρόνια αργότερα, θα γινόταν η δεύτερη Πριγκιπέσσα, είμαι σίγουρος γι' αυτό.

4. Αερικό (πρώτη εκτέλεση)
Η ερμηνεία του Φώτη Σιώτα στον Διάφανο με έκανε για ένα διάστημα να εγκαταλείψω την πρώτη εκτέλεση και έτσι είχα μεγάλο δίλημμα για το ποιο απ' τα δύο έπρεπε να βρίσκεται σ' αυτή τη λίστα, αλλά τελικά επέστρεψα στη φωνή της Μελίνας Κανά. Γιατί η χροιά της δίνει άλλη διάσταση στο Όσες κι αν χτίζουν φυλακές / κι αν ο κλοιός στενεύει / ο νους μας είναι αληταριό / που όλο θα δραπετεύει... πιο δραματική, πιο λαϊκή, πιο ελεύθερη.

3. Οι τρεις ανθοί
Οι Τρεις Ανθοί είναι από τα πιο περιέργως αισιόδοξα τραγούδια που έχω ακούσει. Έχει αυτό το παγανιστικό αίσθημα που σε ενώνει με τη φύση και σε κάνει να σηκώνεσαι με όρεξη το πρωί. Κάτι σαν τις συμβουλές της γιαγιάς στο χωριό, αλλά χωρίς το διδακτικό ύφος που αναπολεί περασμένες εποχές. Με δυο λόγια, ένα κάλεσμα για ζωή.

2. Αγία Νοσταλγία (δεύτερη εκτέλεση)
Υπήρχε και στον ομώνυμο δεύτερο δίσκο, τραγουδισμένη από τον Παπακωνσταντίνου, αλλά η εκτέλεση του Μάλαμα στην Αγρύπνια είναι σαφώς πιο ώριμη και ολοκληρωμένη απ' όλες τις απόψεις. Εξάλλου η νοσταλγία ταιριάζει στις άυπνες νύχτες. Αγία Νοσταλγία, της μνήμης αδερφή, είσαι αγκάθι βάλσαμο, τραγούδι και στριγκλιά μαζί και ξόρκισμα στο ηλεκτρικό φινάλε, αν και όλοι ξέρουμε ότι αν πέσεις στα δίχτυα της, δεν ξεφεύγεις ποτέ. Κι ο Μάλαμας θα το τονίσει αυτό με την απαραίτητη πικρία.

1. Αγρύπνια
Αδιανόητο τραγούδι ακόμα και για την δισκογραφία του Θανάση. Οι στίχοι στηρίχτηκαν στο ποίημα «Insomnie» του Tristan Corbiere (1845-1875) και η μουσική σπάει κόκκαλα... Ανατολίτικος θρήνος στην εισαγωγή επί δυόμιση λεπτά και λυρικό ξέσπασμα στο φινάλε μιας νύχτας κατάλευκης, βροχερής σαν Κυριακή... Η Αγρύπνια δεν μοιάζει με τίποτα πριν ή μετά από αυτήν, είναι τραγούδι πανάκριβο και επικίνδυνο. Για κανένα λόγο μην το ακούσετε αν πάσχετε από insomnia όπως εγώ —θα σας κάνει να ψάχνετε για το κοντινότερο fight club.

Αγρύπνια, αψηλάφητο ζώο! δίχως μια στάλα στοργή
σ' όσους διψάν για χίμαιρες, γέρνεις την κούπα σου που 'ναι πάντα αδειανή
Κι ενώ περνά η νύχτα κατάλευκη, βροχερή σαν Κυριακή
ξέρω γιατί, στ' αυτί που σπαράζει, χιμάς και γλύφεις σαν το σκυλί
Δεν αγαπάς! Αφήνεις τους ψύλλους σου, τους ήχους που φτάνουν από μακριά;
Αγρύπνια, κακόφωνο όργανο, που αλέθεις των εκλεκτών το «ωσαννά»
Αγρύπνια, της κόλασης κήτος, είναι το φιλί σου φωτιά
Αφήνει μια γεύση από σίδερο, πού 'χουν ξηλώσει από καράβια παλιά.

23 σχόλια:

  1. Μπράβο ρε Τάσο! Πολύ ωραία δουλειά! Θα επανέλθω με σχόλια :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. mpravo k apo mena.
    sygkinithika pali.

    btw gia polla xronia k mexri prin ligh wra p diavasa to post to eixa sigouro oti sto ekswfyllo tou vraxnou profhth einai o manos katrakhs :O

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. mpravo se ry....polu kalo post
    alla ta "oryxeia"? pou einai ta oryxeia? eprpe na einai mesa sto top-5

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το χρώσταγα αυτό το ποστ μετά από εκείνο του Μάλαμα. Ελπίζω να ακολουθήσουν κι άλλα σύντομα.

    Η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι του Τάκη Τλούπα, γνωστού για την δουλειά του στον θεσσαλικό κάμπο:

    http://www.dpgr.gr/forum/index.php?topic=29160.0

    Χωρίς να είμαι σίγουρος, υποθέτω ότι πρόκειται για το πορτραίτο ένος (διάσημου πλέον) ανώνυμου.

    Τα Ορυχεία ήταν το πρώτο κομμάτι που πρόσεξα στην Βροχή από Κάτω, αλλά αργότερα γοητεύτηκα περισσότερο από τα υπόλοιπα που αναφέρω (ειδικά από Τα Μολύβια).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Συγχαρητήρια inverted! Πολύ ωραίο το αφιέρωμα και οι επιλογές των τραγουδιών - ειδικά για την πρώτη θέση με βρίσκεις απόλυτα σύμφωνο. Σχετικά με τον αναμενόμενο νέο δίσκο (άκουσα ότι μέχρι το καλοκαίρι θα τον έχουμε στα χέρια μας), νομίζω ότι θα είμαστε αχάριστοι να περιμένουμε "κάτι πραγματικά καινούργιο" από τον Παπακωνσταντίνου. Όχι ότι θα μας κακοφανεί αν μας το δώσει αλλά να, μετά από 9 στούντιο άλμπουμ και με πατημένα τα 50 πλέον, πόσο παρακάτω να πάει ο άνθρωπος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Σπουδαιος!Ο 'μαυρος γατος' και ο 'λεγεωναριος' ηταν η πρωτη μας γνωριμια με τον Θαναση τραγουδισμενα απ'τον Βασιλη(καμμια συγγενεια)Να προσθεσω στα αγαπημενα τραγουδια και τον 'βασιλια';

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Να 'στε καλά παιδιά :)

    Αχάριστοι στον Θανάση; No way! Θέλω φυσικά να ακούσω κάτι καινούργιο, αλλά ήδη του χρωστάμε πολλά.

    Είχα ακούσει 3 ακυκλοφόρητα κομμάτια από τον βασιλιά, 2 ορχηστρικά (ένα μελωδικό, που ακούγεται συνέχεια στην ταινία, και ένα ηλεκτρικό) και το τραγούδι Βασιλιάς που αργότερα είπε η Φριντζήλα στον Διάφανο. Στην εκτέλεση που άκουσα το ερμήνευε ο ίδιος ο Παπ/νου, και μάλιστα πάρα πολύ ωραία. Πίστευα ότι αυτές οι ηχογραφήσεις θα έμπαιναν στον Διάφανο, αλλά φαίνεται πως θα πρέπει να περιμένουμε μερικά χρόνια ώσπου να βγάλει τα δικά του Basement Tapes...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Τι υπέροχα αγαπησιάρικο κείμενο... η 20άδα πάει για cd που θα επιχειρήσει σε λίγες μέρες να κάνει καριέρα στην Εσπερία ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Χαιρετώ, πολύ καλό το αφιέρωμα, να πω και τις ενστάσεις μου όμως.
    Διακρίνω μια προκατάληψη για την προ βραχνού προφήτη εποχή. Καταρχήν ας το ξεχάσουμε το έντεχνο επειδή μερικοί και μόνο που ακούνε τη λέξη βγάζουν σπυράκια. Έντεχνο ή όχι λοιπόν η Ανδρομέδα κ το της αγάπης γερακάρη είναι ατόφια πεντάρια. Δεν πιστεύω δλδ ότι ο Θανάσης ήταν τότε κάπως πιο μαζεμένος και μετά έδειξε τον πραγματικό του εαυτό. Απλά εξελίχθηκε μουσικά με τα χρόνια. Οι πρώτοι δίσκοι όμως παραμένουν ισάξιοι με τους μεταγενέστερους.
    Θα ήθελα να ρωτήσω τον inverted αν άκουγε Θανάση κ πριν το 2000 ή αν ξεκίνησε με τον προφήτη(χωρίς να θέλω να το παίξω snob). Αν είναι έτσι ίσως να είναι δικιαιολογημένη η βαθμολογία του.
    Anyway, κάτι άλλο που θέλω να πω είναι ότι η Μάρθα μπορεί να είχε πράγματι αποδοχή στα live, αλλά ο πανυγηρτζίδικος τόνος που δίνει και η χροιά της είναι ό,τι χειρότερο για τη μουσική του Θανάση, ευτυχώς που ξέμπλεξε!
    Συμφωνώ απόλυτα για τις κριτικές από 2000 κ μετά, και ειδικά με βροχή από κάτω που σιγά σιγά αναγνωρίζεται η αξία της.

    Κώστας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Γειά σου Κώστα, οι ενστάσεις είναι πάντοτε επιθυμητές :)

    Ξεκίνησα να ακούω Θανάση με την Ανδρομέδα και ως να βγουν τα Λάφυρα ήταν από τους πιο αγαπημένους μου (θυμάμαι ότι τα άκουσα την πρώτη μέρα που κυκλοφόρησαν). Όμως πραγματικά μετά τον Προφήτη δεν πίστευα στ' αυτιά μου...

    Συμφωνώ πως ο πανηγυρτζίδικος τόνος έπρεπε να ξεπεραστεί, αλλά όχι και η φωνή της Φριντζήλα, η οποία μου αρέσει πάρα πολύ (αν και είναι ιδιαίτερα άνιση στις επιλογές της).

    Περισσότερα σχόλια αύριο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Θανάση βγάλε καινούργιο δίσκο γιατί δεν είμαστε καλά..
    Νομίζω πως έιναι ο καλλιτέχνης με τα πιο ''δυνατά'' live στην Ελλάδα.(Δεν πιάνονται οι early Τρύπες)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Εξαιρετική δουλειά. Συγχαρητήρια. Θα έβαζα 5 και στην Βροχή, τον πιο τολμηρό του δίσκο. Καλημέρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. katapliktiko post!! den exw akousei pote Papakonstantinou giati kati exw ''m'afton'' ton hxo kai paraligo na akousw meta to post sou..telika den akousa,alla gi'afto ftaiw egw kai ta kollimata mou..poly kalo post pantws...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ε, υποθέτω πως 4 χρόνια μετά τον (την) άκουσες...

      Διαγραφή
  14. congrats gia to afieroma...einai apo tous latremenous kallitexnes ki eytyxos pou exei kai tin apodoxi pou tou prepei...ego apla tha pao ena vima parapera ayto pou eipe o Kostas, oti kai se mena mou fainetai pos oi 1oi diskoi einai eksairetikoi kai malista stin epoxi tous, itan eyaggelio...to ena vima afora sto oti meta tin Agrypnia ego exasa to Thanasi...ekei mou fanike oti mperdeytike poly to prama, oti ekei apoprosanatolistike o kallitexnis...ki einai alitheia pos kanenan apo toous epomenous diskous den ton akousa olokliro kai me ikanopoiisi...kai prostheto pos poly filoi pou "megalosame" me ti mousiki tou, kapou ekei ton afisame...ki apo tis synaylies...peri orekseos vevaia kolokythopita...otan milame gia ena kefalaio tis ellinikis mousikis...
    pop eye

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Υποθέτω πως είναι και θέμα λοιπών μουσικών ακουσμάτων ή/και ηλικίας στην οποία ξεκίνησε να ακούει κάποιος έναν καλλιτέχνη (γενικότερα). Σε κάποιους προφανώς αρέσει περισσότερο η πρώιμη δουλειά του, ενώ κάποιοι άλλοι θα ήθελαν να συνεχίσει τον πειραματισμό ακόμη περισσότερο. Νομίζω όμως πως σχεδόν όλοι συμφωνούμε στην κορυφή της Αγρύπνιας και την δυναμική του Βραχνού Προφήτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Μπραβο Τάσο... πολυ καλό αφιέρωμα...εχω τα παντα απο θανάση...απλά,μαγικά...τελειος!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Για Αγρύπνια κ Βραχνό Προφήτη συμφωνούμε όλοι. Διαφωνούμε όμως για το αν πχ το της αγάπης γερακάρη είναι απλά καλός δίσκος ή αριστούργημα. Με τραγούδια όπως Φεϊρούζ, στη φωτιά, αποσπερίτης, φιλί αμέθυστο, έρημα κορμιά, σώμα που χορεύεις (χα,χα όλα τα είπα σχεδόν) δε θα έπρεπε να συζητάμε περαιτέρω. Για τους στίχους δεν έχω λόγια να τους σχολιάσω και για τη μουσική θέλω να πω ότι δε χρειάζεται σώνει κ καλά να είσαι επηρεασμένος από ροκ, ηλεκτρόνικα, τζαζ για να είσαι πρωτοπόρος, μπορείς κ με άλλα είδη. Οι σύνθετες φόρμες μοιάζουν απλές κ προσιτές στα χέρια του Θανάση.
    Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι θέλουμε να ξαναγυρίσει σε αυτό το στυλ, ούτε όμως να συνεχίσει τον πειραματισμό με το ζόρι. Το θέμα είναι να συνεχίσει ανεπηρέαστος με τον τρόπο που εκφράζεται καλύτερα.
    Προσωπικά θα μου άρεσε μια στροφή στα live με δυο τρια όργανα και το Θανάση μόνο στη φωνή, και σε μικρότερους χώρους (λίγο δύσκολο αυτό)

    Κώστας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Συμφωνώ ότι ο καλλιτέχνης πρέπει σε κάθε περίπτωση να ακολουθεί την έμπνευσή του κι όχι ό,τι μπορεί να λέμε εμείς ή ο άλλος ακροατής. Και φυσικά καλή ή πρωτότυπη μουσική μπορεί να κάνει σε οποιοδήποτε είδος (αν και όχι το ίδιο εύκολα). Απλά πιστεύω πως δεν τα κατάφερε σε όλους τους δίσκους του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. φίλοι μου,πολύ το κουράζετε.αν σας αρέσει κάτι σε χρειάζεται να το αναλύετε τόσο πολύ.απλά σας αρέσει.τα υπόλοιπα είνα απλά λόγια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Μακάρι να ήταν τόσο απλό, θα είχαμε σταματήσει κάθε συζήτηση εδώ και 30 αιώνες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. μπραβο σου και πάλι πολύ ενδιαφέρον ..
    περίμενα και ενα 5 στην βροχη ΟΤΙ ΠΙΟ αντιεμπορικο έχει βγει τα χρόνια που ακούω μουσική στην ελλάδα ...και για το #1 τραγούδι μαζί σου !
    κ πάλι μπράβο !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. συγχαρητηρια για την πολυ προσεγμενη δουλεια που εκανες... μπραβο... δεν ειδα πουθενα το τραγουδι στην αμερικη και νομιζω οτι ειναι λαθος να μη βρισκεται στα καλυτερα του θαναση...

    ΑπάντησηΔιαγραφή